رضا دانشجوی ترم سوم حقوق به صراحت می گوید که چندان دل خوشی از کتاب ندارد؛ همینکه به زور و اجبار جزوه های دانشگاهی ام را بخوانم برایم بس است و عجیب است که در حین گفت و گو با خبرنگار ایرنا به زحمت و اجبار چشم از گوشی موبایلش برمی دارد.
می گوید: وقتی فضای مجازی همیشه در دسترس است نیازی به کتاب خوانی در خود حس نمی کنم ، این فضا از هر جهت مرا ارضا می کند، تازه در مقایسه با قیمت گران کتاب و محتوای پایین اغلب آنها رایگان نیز دم دست است.
امیر حسین کارشناس ارشد رشته برق که هنوز ارتباط خود را تا حدودی با کتاب حفظ کرده است، می گوید که روزی حداکثر یک ساعت را به مطالعه کتاب اختصاص می دهد.
او اما در برابر پرسشی در باره اختصاص زمان به فضای مجازی می افزاید که 6 ساعت کمترین زمان وقت گذرانی در این دنیای مجازی است و اعتراف می کند که اغلب مطالعه اش هم مربوط به کتب و جزوه ها ی دانشگاهی است.
کارشناسان می گویند که امروزه فضای مجازی به رقیبی خطرناک برای کتاب و کتابخوانی تبدیل شده است و در کنار این امر باید به دیگر مشکلات از جمله گرانی کتاب ، نبود فرهنگ مطالعه ، عدم توجه کافی ارگان های فرهنگی به موضوع کتاب ، مسیر سخت تالیف کتاب، نبود صرفه اقتصادی ناشران و کتابفروشی ها و .. نیز اشاره کرد که هر روز کتاب را در زندگی مجازی امروزی به حاشیه می راند.
امیر حسین کارشناس ارشد برق معتقد است که دلیل پایین آمدن سطح مطالعه در جامعه نبود فرهنگ سازی است، دانشگاههای ما به جای کتاب جزوه خوانی و مطالعات اینترنتی را جایگزین کرده اند و صداو سیما و دیگر ارگان های فرهنگی نیز برنامه ای برای فرهنگ مطالعه ندارند.
به گفته یک کارشناس تربیتی، هیچ ابزار فرهنگی نمی تواند جای کتاب را در پرورش فکری انسان بگیرد اما متاسفانه در خانواده ها از سنین پایین ابزارهای الکترونیکی با محتوای بازی و سرگرمی جایگزین کتابخوانی برای کودکان شده است.
خانم طیبی معتقد است: کودکی که از سن دو یا سه سالگی به موبایل و بازی های پر زرق و برق آن عادت کرد به سختی می تواند کتاب و مطالعه را جایگزین آن کند و خانواده ها و نظام آموزش و پرورش در این زمینه مسئولیت سنگینی بر عهده دارند.
** نظام آموزش و پرورش در مطالعه پایین کتاب دخیل است
عزیز احدی مدیر انتشارات محقق اردبیلی و ناشر نمونه کشور، در غرفه خود در دهمین نمایشگاه کتاب استان اردبیل از وضعیت کتا ب و کتابخوانی در جامعه بسیار گله مند است.
وی به خبرنگار ایرنا گفت: در کشور ما بواقع کتاب دیگر ارزشمند و عزیز نیست، مردم دیگر رغبتی به کتابخوانی ندارند، در حال حاضر سرانه مطالعه در کشور ما زیر 10 دقیقه و در کشورهای توسعه یافته بالای 80 دقیقه است، از طرفی هم تعداد کتابخانه های ما در مقایسه با کشورهای دیگر بسیار کم است.
احدی نظام آموزش و پرورش را در مطالعه پایین کتاب دخیل دانست و افزود: در نظام آموزش و پرورش ما ترویج کتاب و اهمیت مطالعه فوق العاده کم است، دانشگاهها و اساتید هم به جای معرفی کتاب بعنوان منابع درسی تنها به جزوه بسنده می کنند و اکثر دانشگاهها جزوه محور هستند تا کتاب محور و همین عامل سبب شده که کتاب اهمیت چندانی در بین مردم نداشته باشد.
وی اضافه کرد: در استان اردبیل مشکل کتاب و کتابخوانی محسوس تر است، در استان مشکل جدی در تولید کتاب ، پایین بودن سرانه مطالعه ، پایین بودن شمارگان کتاب، نبود چاپخانه مناسب ، نبود رقابت در چاپخانه های تخصصی و توزیع نامناسب کتاب وجود دارد.
احدی به تعطیلی انتشارات در استان اشاره و بیان کرد: از 45 انتشارات مجوزدار در استان پنج یا 6 مورد فعال بوده و بقیه غیر فعال شده اند و دلیل عمده آن نیز درآمد پایین ناشران می باشد.
او همچنین با اشاره به تعطیلی تدریجی کتابفروشی ها در استان گفت: روز بروز از تعداد کتابفروشی ها کاسته شده و دلیل آن هم درآمد پایین و گرانی کتاب هاست .
** فضای مجازی کتاب را به حاشیه رانده است
محمدرضا پرنیا مدیر کتابفروشی بهروز و نمایندگی چند انتشاراتی معتبر کشور نیز به خبرنگار ایرنا گفت: چندین عامل در پایین بودن سرانه مطالعه مردم دخیل است که علت عمده آن نبود فرهنگ سازی از سوی متولیان فرهنگی است.
وی افزود: عامل دیگر نبود گرایش مردم به کتابخوانی رشد و گسترش فضای مجازی است که متاسفانه گوی سبقت را از کتاب ربوده و بعنوان سرگرم کننده کاذب مردم را از خواندن ومطالعه کتاب دلسرد کرده است.
پرنیا بیان کرد: گران بودن بودن کتاب نیز دلیل دیگری در این زمینه است، مردم با این قیمت ها توانایی خرید کتاب های مورد علاقه خود را ندارند.
پرنیا با اشاره به وضعیت فروش کتاب در استان افزود: وضعیت فروش کتاب در استان بسیار پایین است و این امر باعث شده بسیاری از کتابفروش ها غیر فعال و تعطیل شوند .
مسئولان چه می گویند ؟
حجت الاسلام حمید رضا ارباب سلیمانی مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در امور فرهنگی و دینی نیز در آیین افتتاح نمایشگاه کتاب استان اردبیل گفت: فاصله گرفتن مردم از کتابخوانی ، علم و علم آموزی که یکی از گرفتاری های فرهنگی در کشور محسوب می شود باید آسیب شناسی شده و برای ترویج فرهنگ کتابخوانی اقدام موثری صورت گیرد .
وی افزود: فاصله گرفتن مردم از کتاب و کتابخوانی حتی در حوزه های علمیه هم مشاهده می شود و متاسفانه بجای علم و علم آموزی مدرک گرایی در مراکز علمی کشور رواج یافته است.
سید ناصر اسحاقی مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان اردبیل هم در این باره به ایرنا گفت: کتابفروشی های اردبیل به دلایل مختلف در حال خروج از فضای فرهنگی هستند و لازم است تدابیری برای ساماندهی وضعیت آنها اتخاذ شود.
وی افزود: کتابفروشی ها فرهنگ سازان ما هستند و حمایت از آنها با هدف ترویج فرهنگ کتابخوانی ضروری است و باید جلوی تعطیلی کتابفروشی ها در این استان گرفته شود .
اسحاقی بیان کرد: گردش مالی کتاب در کشور به میزان 30 هزار میلیار د ریال است که 20هزار میلیارد ریال آن مربوط به کتابهای درسی و کمک درسی می باشد.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان اردبیل اضافه کرد: امسال در حوزه کتاب در استان اردبیل 6میلیارد ریال هزینه شده و برای برگزاری نمایشگاه کتاب نیز یک میلیارد و 300 میلیون ریال اختصاص داده شده است.
اوی افزود: وضعیت استان اردبیل در حوزه تولید و عرضه کتاب مطلوب است ولی پایین بودن سرانه مطالعه مشکل اساسی در حوزه فرهنگ محسوب می شود و دلیل اصلی آن آن نیز مربوط به گسترش رسانه های مجازی، شبکه های اجتماعی و ماهواره ها می باشد.
وی گفت : سرانه مطالعه کتاب در این استان زیر 10 دقیقه است و باید برای بالابردن آن فرهنگ سازی شود..
رباب عزیز خانی مدیرکل کتابخانههای عمومی استان اردبیل هم گفت: در حال حاضر 54 هزار اردبیلی در کتابخانههای عمومی استان عضو هستند و سالانه یک میلیون و 900 هزار نفر به کتابخانههای عمومی اردبیل مراجعه میکنند.
وی افزود: بیشترین مراجعات از سوی دانش آموزان و دانشجویان بوده و در واقع سهم قابل توجهی از مراجعات به کتابخانههای عمومی را شامل میشود.
مدیرکل کتابخانههای عمومی استان اردبیل با اشاره به وجود 900 هزار نسخه کتاب در کتابخانههای عمومی اردبیل اضافه کرد: سالانه 400 هزار نسخه کتاب به امانت گرفته میشود.
عزیزخانی با بیان اینکه بیشترین امانت کتاب مربوط به کتب کودک و نوجوان است، اضافه کرد: تلاش امور کتابخانههای استان افزایش تعداد اعضای کتابخانهها و ترویج کتاب و کتابخوانی است.
چه باید کرد ؟
اما در پاسخ به این سئوال که در زمینه رفع معضل دوی از کتاب در جامعه چه باید کرد؟ مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی بر آسیب شناسی فرهنگ مطالعه، مخاطب شناسی مولفان و ناشران، برگزاری برنامه های ویژه برای کودکان ونوجوان، گرایش مادران به کتابخوانی، فراهم کردن زمینه آثار کتاب، دسترسی آسان به کتابخانه ها و حمایت بیشتر از متولیان، ناشران و محققان تاکید می کند ..
حجت الاسلام ارباب سلیمانی گفت: با عمل به این اقدامات می توان شاهد ترویج فرهنگ کتابخوانی در جامعه بود.
اکبر بهنامجو استاندار اردبیل هم گفت: کتاب و کتابخوانی در زندگی ما نقش پررنگ و مهمی دارد و لازم است فرهنگ کتابخوانی در استان از سوی متولیان فرهنگی به درستی ترویج شود
وی افزود : اگر مردم با کتاب بیشتر مانوس باشند ضمن آگاهی بیشتر در مسائل مختلف با مشکل اجتماعی کمتری مواجه خواهند بود .
استاندار اردبیل برگزاری نمایشگاه کتاب را در ترویج فرهنگ کتابخوانی موثر دانست و گفت: نمایشگاه بهانه ای است برای ترویج فرهنگ کتابخوانی تا با حضور در این نمایشگاه مردم ضمن آشنایی با آثار تالیف شده جدید اثر و کتاب مورد علاقه خود را تهیه کند .
احدی مدیر انتشارات محقق اردبیلی نیز با اشاره به راهکارهای حمایت از کتاب و کتابخوانی گفت: توسعه سبد کالاهای فرهنگی در خانواده ها در جهت گرایش بیشتر آنها به مطالعه کتاب ،تغییر و تحول اساسی در نظام آموزشی ،حمایت نهاد ها ، ادارات و سازمان ها در بالابردن سرانه مطالعه کتاب با روش های اهدای جوایز کتاب به جای کالاهای دیگر، راه اندازی بازارچه کتاب و یا مرکز بورس فرهنگی، برگزاری نمایشگاههای متعدد در طول سال به صورت فصلی و اهمیت دادن به ناشران محلی از جمله راهکارهای رفع موانع ومشکلات کتاب و کتابخوانی است که با اجرای آن می توان شاهد رونق کتاب و کتابخوانی در استان شد.
اسحاقی مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان اردبیل نیزگفت: مدارس و دانشگاهها می توانند فرهنگ کتابخوانی را نهادینه کرده و دانش آموزان و دانشجویان را به کتابخوانی ترغیب کنند و بیشترین سهم را آنها بر عهده دارند.
پرنیا مدیر کتابفروشی بهروز اردبیل نیز گفت: مردم لذت مطالعه را نچشیده اند و اگر آن را حس کنند دنبال فضای مجازی نخواهند رفت زیرا علم و آگاهی که از کتاب بدست می آید از دیگر رسانه ها بدست نمی آید .
وی بیان کرد: باید برای حمایت از کتاب فروش ها هم مشوق های لازم با توزیع بن کتاب و راه اندازی بازارچه کتاب اقدام موثری صورت بگیرد.
گزارش :یعقوب شاددل/ سیفعلی موسی زاده
/6016 /7110
می گوید: وقتی فضای مجازی همیشه در دسترس است نیازی به کتاب خوانی در خود حس نمی کنم ، این فضا از هر جهت مرا ارضا می کند، تازه در مقایسه با قیمت گران کتاب و محتوای پایین اغلب آنها رایگان نیز دم دست است.
امیر حسین کارشناس ارشد رشته برق که هنوز ارتباط خود را تا حدودی با کتاب حفظ کرده است، می گوید که روزی حداکثر یک ساعت را به مطالعه کتاب اختصاص می دهد.
او اما در برابر پرسشی در باره اختصاص زمان به فضای مجازی می افزاید که 6 ساعت کمترین زمان وقت گذرانی در این دنیای مجازی است و اعتراف می کند که اغلب مطالعه اش هم مربوط به کتب و جزوه ها ی دانشگاهی است.
کارشناسان می گویند که امروزه فضای مجازی به رقیبی خطرناک برای کتاب و کتابخوانی تبدیل شده است و در کنار این امر باید به دیگر مشکلات از جمله گرانی کتاب ، نبود فرهنگ مطالعه ، عدم توجه کافی ارگان های فرهنگی به موضوع کتاب ، مسیر سخت تالیف کتاب، نبود صرفه اقتصادی ناشران و کتابفروشی ها و .. نیز اشاره کرد که هر روز کتاب را در زندگی مجازی امروزی به حاشیه می راند.
امیر حسین کارشناس ارشد برق معتقد است که دلیل پایین آمدن سطح مطالعه در جامعه نبود فرهنگ سازی است، دانشگاههای ما به جای کتاب جزوه خوانی و مطالعات اینترنتی را جایگزین کرده اند و صداو سیما و دیگر ارگان های فرهنگی نیز برنامه ای برای فرهنگ مطالعه ندارند.
به گفته یک کارشناس تربیتی، هیچ ابزار فرهنگی نمی تواند جای کتاب را در پرورش فکری انسان بگیرد اما متاسفانه در خانواده ها از سنین پایین ابزارهای الکترونیکی با محتوای بازی و سرگرمی جایگزین کتابخوانی برای کودکان شده است.
خانم طیبی معتقد است: کودکی که از سن دو یا سه سالگی به موبایل و بازی های پر زرق و برق آن عادت کرد به سختی می تواند کتاب و مطالعه را جایگزین آن کند و خانواده ها و نظام آموزش و پرورش در این زمینه مسئولیت سنگینی بر عهده دارند.
** نظام آموزش و پرورش در مطالعه پایین کتاب دخیل است
عزیز احدی مدیر انتشارات محقق اردبیلی و ناشر نمونه کشور، در غرفه خود در دهمین نمایشگاه کتاب استان اردبیل از وضعیت کتا ب و کتابخوانی در جامعه بسیار گله مند است.
وی به خبرنگار ایرنا گفت: در کشور ما بواقع کتاب دیگر ارزشمند و عزیز نیست، مردم دیگر رغبتی به کتابخوانی ندارند، در حال حاضر سرانه مطالعه در کشور ما زیر 10 دقیقه و در کشورهای توسعه یافته بالای 80 دقیقه است، از طرفی هم تعداد کتابخانه های ما در مقایسه با کشورهای دیگر بسیار کم است.
احدی نظام آموزش و پرورش را در مطالعه پایین کتاب دخیل دانست و افزود: در نظام آموزش و پرورش ما ترویج کتاب و اهمیت مطالعه فوق العاده کم است، دانشگاهها و اساتید هم به جای معرفی کتاب بعنوان منابع درسی تنها به جزوه بسنده می کنند و اکثر دانشگاهها جزوه محور هستند تا کتاب محور و همین عامل سبب شده که کتاب اهمیت چندانی در بین مردم نداشته باشد.
وی اضافه کرد: در استان اردبیل مشکل کتاب و کتابخوانی محسوس تر است، در استان مشکل جدی در تولید کتاب ، پایین بودن سرانه مطالعه ، پایین بودن شمارگان کتاب، نبود چاپخانه مناسب ، نبود رقابت در چاپخانه های تخصصی و توزیع نامناسب کتاب وجود دارد.
احدی به تعطیلی انتشارات در استان اشاره و بیان کرد: از 45 انتشارات مجوزدار در استان پنج یا 6 مورد فعال بوده و بقیه غیر فعال شده اند و دلیل عمده آن نیز درآمد پایین ناشران می باشد.
او همچنین با اشاره به تعطیلی تدریجی کتابفروشی ها در استان گفت: روز بروز از تعداد کتابفروشی ها کاسته شده و دلیل آن هم درآمد پایین و گرانی کتاب هاست .
** فضای مجازی کتاب را به حاشیه رانده است
محمدرضا پرنیا مدیر کتابفروشی بهروز و نمایندگی چند انتشاراتی معتبر کشور نیز به خبرنگار ایرنا گفت: چندین عامل در پایین بودن سرانه مطالعه مردم دخیل است که علت عمده آن نبود فرهنگ سازی از سوی متولیان فرهنگی است.
وی افزود: عامل دیگر نبود گرایش مردم به کتابخوانی رشد و گسترش فضای مجازی است که متاسفانه گوی سبقت را از کتاب ربوده و بعنوان سرگرم کننده کاذب مردم را از خواندن ومطالعه کتاب دلسرد کرده است.
پرنیا بیان کرد: گران بودن بودن کتاب نیز دلیل دیگری در این زمینه است، مردم با این قیمت ها توانایی خرید کتاب های مورد علاقه خود را ندارند.
پرنیا با اشاره به وضعیت فروش کتاب در استان افزود: وضعیت فروش کتاب در استان بسیار پایین است و این امر باعث شده بسیاری از کتابفروش ها غیر فعال و تعطیل شوند .
مسئولان چه می گویند ؟
حجت الاسلام حمید رضا ارباب سلیمانی مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در امور فرهنگی و دینی نیز در آیین افتتاح نمایشگاه کتاب استان اردبیل گفت: فاصله گرفتن مردم از کتابخوانی ، علم و علم آموزی که یکی از گرفتاری های فرهنگی در کشور محسوب می شود باید آسیب شناسی شده و برای ترویج فرهنگ کتابخوانی اقدام موثری صورت گیرد .
وی افزود: فاصله گرفتن مردم از کتاب و کتابخوانی حتی در حوزه های علمیه هم مشاهده می شود و متاسفانه بجای علم و علم آموزی مدرک گرایی در مراکز علمی کشور رواج یافته است.
سید ناصر اسحاقی مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان اردبیل هم در این باره به ایرنا گفت: کتابفروشی های اردبیل به دلایل مختلف در حال خروج از فضای فرهنگی هستند و لازم است تدابیری برای ساماندهی وضعیت آنها اتخاذ شود.
وی افزود: کتابفروشی ها فرهنگ سازان ما هستند و حمایت از آنها با هدف ترویج فرهنگ کتابخوانی ضروری است و باید جلوی تعطیلی کتابفروشی ها در این استان گرفته شود .
اسحاقی بیان کرد: گردش مالی کتاب در کشور به میزان 30 هزار میلیار د ریال است که 20هزار میلیارد ریال آن مربوط به کتابهای درسی و کمک درسی می باشد.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان اردبیل اضافه کرد: امسال در حوزه کتاب در استان اردبیل 6میلیارد ریال هزینه شده و برای برگزاری نمایشگاه کتاب نیز یک میلیارد و 300 میلیون ریال اختصاص داده شده است.
اوی افزود: وضعیت استان اردبیل در حوزه تولید و عرضه کتاب مطلوب است ولی پایین بودن سرانه مطالعه مشکل اساسی در حوزه فرهنگ محسوب می شود و دلیل اصلی آن آن نیز مربوط به گسترش رسانه های مجازی، شبکه های اجتماعی و ماهواره ها می باشد.
وی گفت : سرانه مطالعه کتاب در این استان زیر 10 دقیقه است و باید برای بالابردن آن فرهنگ سازی شود..
رباب عزیز خانی مدیرکل کتابخانههای عمومی استان اردبیل هم گفت: در حال حاضر 54 هزار اردبیلی در کتابخانههای عمومی استان عضو هستند و سالانه یک میلیون و 900 هزار نفر به کتابخانههای عمومی اردبیل مراجعه میکنند.
وی افزود: بیشترین مراجعات از سوی دانش آموزان و دانشجویان بوده و در واقع سهم قابل توجهی از مراجعات به کتابخانههای عمومی را شامل میشود.
مدیرکل کتابخانههای عمومی استان اردبیل با اشاره به وجود 900 هزار نسخه کتاب در کتابخانههای عمومی اردبیل اضافه کرد: سالانه 400 هزار نسخه کتاب به امانت گرفته میشود.
عزیزخانی با بیان اینکه بیشترین امانت کتاب مربوط به کتب کودک و نوجوان است، اضافه کرد: تلاش امور کتابخانههای استان افزایش تعداد اعضای کتابخانهها و ترویج کتاب و کتابخوانی است.
چه باید کرد ؟
اما در پاسخ به این سئوال که در زمینه رفع معضل دوی از کتاب در جامعه چه باید کرد؟ مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی بر آسیب شناسی فرهنگ مطالعه، مخاطب شناسی مولفان و ناشران، برگزاری برنامه های ویژه برای کودکان ونوجوان، گرایش مادران به کتابخوانی، فراهم کردن زمینه آثار کتاب، دسترسی آسان به کتابخانه ها و حمایت بیشتر از متولیان، ناشران و محققان تاکید می کند ..
حجت الاسلام ارباب سلیمانی گفت: با عمل به این اقدامات می توان شاهد ترویج فرهنگ کتابخوانی در جامعه بود.
اکبر بهنامجو استاندار اردبیل هم گفت: کتاب و کتابخوانی در زندگی ما نقش پررنگ و مهمی دارد و لازم است فرهنگ کتابخوانی در استان از سوی متولیان فرهنگی به درستی ترویج شود
وی افزود : اگر مردم با کتاب بیشتر مانوس باشند ضمن آگاهی بیشتر در مسائل مختلف با مشکل اجتماعی کمتری مواجه خواهند بود .
استاندار اردبیل برگزاری نمایشگاه کتاب را در ترویج فرهنگ کتابخوانی موثر دانست و گفت: نمایشگاه بهانه ای است برای ترویج فرهنگ کتابخوانی تا با حضور در این نمایشگاه مردم ضمن آشنایی با آثار تالیف شده جدید اثر و کتاب مورد علاقه خود را تهیه کند .
احدی مدیر انتشارات محقق اردبیلی نیز با اشاره به راهکارهای حمایت از کتاب و کتابخوانی گفت: توسعه سبد کالاهای فرهنگی در خانواده ها در جهت گرایش بیشتر آنها به مطالعه کتاب ،تغییر و تحول اساسی در نظام آموزشی ،حمایت نهاد ها ، ادارات و سازمان ها در بالابردن سرانه مطالعه کتاب با روش های اهدای جوایز کتاب به جای کالاهای دیگر، راه اندازی بازارچه کتاب و یا مرکز بورس فرهنگی، برگزاری نمایشگاههای متعدد در طول سال به صورت فصلی و اهمیت دادن به ناشران محلی از جمله راهکارهای رفع موانع ومشکلات کتاب و کتابخوانی است که با اجرای آن می توان شاهد رونق کتاب و کتابخوانی در استان شد.
اسحاقی مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان اردبیل نیزگفت: مدارس و دانشگاهها می توانند فرهنگ کتابخوانی را نهادینه کرده و دانش آموزان و دانشجویان را به کتابخوانی ترغیب کنند و بیشترین سهم را آنها بر عهده دارند.
پرنیا مدیر کتابفروشی بهروز اردبیل نیز گفت: مردم لذت مطالعه را نچشیده اند و اگر آن را حس کنند دنبال فضای مجازی نخواهند رفت زیرا علم و آگاهی که از کتاب بدست می آید از دیگر رسانه ها بدست نمی آید .
وی بیان کرد: باید برای حمایت از کتاب فروش ها هم مشوق های لازم با توزیع بن کتاب و راه اندازی بازارچه کتاب اقدام موثری صورت بگیرد.
گزارش :یعقوب شاددل/ سیفعلی موسی زاده
/6016 /7110
کپی شد