یک چهره سیاسی افغانستانی: انتحاری ها شبیه زمان حکومت پیشین وجود ندارد/ آن زمان اگر کسی از منزل خارج می شد دیگر امیدی نبود که برگردد/ حکومت طالبان یکدست نیست/ تاکنون چهارچوب و الگوی «اسلامی سازی مراکز تحصیلی» را اعلام نکرده اند

پایگاه خبری جماران: عضو شورای رهبری حرکت اسلامی ملت افغانستان با تأکید بر اینکه در شرایط فعلی مردم افغانستان «امنیت» نیاز دارند، گفت: در موضع گیری ها و نوشتن های فضای مجازی و حقیقی باید مردم را در نظر بگیریم و مطابق موضع شورای علما نظر بدهیم. راه موفقیت و نجات مردم ما حمایت از شورای علما است. آنها نظرشان این است که ما باید بدون جنگ و خونریزی، از راه مسالمت آمیز و گفت و گو مشکلاتمان را حل کنیم و حقمان را بگیریم. چون همه دنیا می دانند که جنگ و درگیری راه حل مشکل افغانستان نیست و هیچ کس نتوانسته با جنگ و درگیری به راه حل برسد بلکه مشکلات مردم را اضافه کرده است.

ما برای کمک به ارائه روایت صحیح از آنچه امروز در افغانستان می‌گذرد به سراغ زنان و مردان و اهالی فرهنگ و هنر و سیاست و علم این کشور رفته‌ایم.

مشروح گفت و گوی خبرنگار جماران با حجت الاسلام و المسلمین سیدعلی سجادی بهسودی را در ادامه می خوانید:

مایل هستیم گزارش شما از وضعیت اوضاع و احوال افغانستان بعد از به قدرت رسیدن طالبان بشنویم.

هر حکومت یا دولتی که تغییر می کند یک سری مزایا و مشکلات برای مردم به وجود می آید. کشور افغانستان بیش از چهار دهه است که دچار این تحولات شده و نزدیک به 15 بار دولت و حکومت در افغانستان تغییر کرده و هر حکومتی با یک ایدئولوژی جدید بر مردم حاکم شده است. هر کدام هم تلاش کرده اند تا مطابق ایدئولوژی خودشان کشور را اداره و بر مردم حکومت کنند.

مردم افغانستان یک مردم متعصب دینی هستند که عصبیت دینی و مذهبی در آنها بسیار زیاد است و مطابق تحقیقاتی که ما در مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی داشته ایم و تحقیقاتی که بزرگان انجام داده اند، اعلام کرده اند افغانستان یک جامعه نمونه تقریبی است که در آن شیعه و سنی در کنار هم بوده اند و در جهاد مقدس خون های پاک و مطهر شهدا اعم از شیعه و سنی درخت انقلاب را آبیاری کرده اند و کشور را نگه داشته اند و بیمه کرده اند.

در رویارویی با دخالت های خارجی هم این وحدت و یکپارچگی جلوه داشته و همه دنیا شاهد بوده اند که افغانستان یعنی شیعه و سنی در مقابل زور ایستاده اند و هیچ گاه سر خم نخواهند کرد.

دره مرگ کجا بود؟

ارزیابی شما از وضعیت شیعیان هزاره چیست؟ چرا کوچ آنها صورت گرفته و الآن اوضاع آنها چگونه است؟

بنا بر گزارشاتی که دوستان می گویند و وجود دارد، در زمان حکومت های گذشته به دلایلی، و با استفاده از قدرت و زور، برخی زمین های مردم را تصاحب و تصرف کرده اند و آن مردم مظلوم هم هرچه اقامه دعوا کرده اند نتیجه ای نگرفته اند. در حکومت جدید طالبان یا به تعبیر خودشان امارت اسلامی افغانستان، آنها اسناد و مدارک خودشان را ارائه کرده اند و اینها هم بر اساس آن اسناد و مدارک به این دعاوی رسیدگی کرده اند و به قول خودشان حق را به حقدار داده اند. در این زمینه در کابل و دیگر ولایات افغانستان این قضیه بوده و همچنان ادامه دارد.

در شرایط فعلی مردم ما «امنیت» نیاز دارند و مردم ما بعد از چهار دهه امنیت و آرامش و آسایش می خواهند. چون امنیت زیربنای همه کارها است و اگر امنیت نباشد، پیشرفت در هیچ زمینه ای وجود نخواهد داشت. لذا امارت اسلامی یا حکومت طالبان تلاش کرده اند تا امنیت را برقرار کنند.

مسیر کابل به طرف ولایت «میدان وردک» را به دلیل ناامنی هایی که بوده «دره مرگ» نامگذاری کرده بودند و به هیچ عنوان هیچ کسی نمی توانست از آنجا رفت و آمد کند؛ به دلیل حملات انتحاری و مشکلاتی که بوده است. ولی در حال حاضر همه به راحتی از آنجا می روند و رفت و آمد هست و بزرگان و مردم عادی همه به راحتی می توانند از آنجا عبور کنند.

فضای شهر کابل هم، همان طور که همه می دانند، دیگر فضای حکومت پیشین نیست. الآن مردم به راحتی از منزل خارج می شوند و با خوشحالی بر می گردند. آن زمان به گونه ای بود که اگر کسی از منزل خارج می شد دیگر امیدی نبود که به منزل برگردد ولی حالا درصد این امید بیشتر شده است. دیگر انتحاری ها به صورت گسترده و شبیه آن زمان وجود ندارد.

آمریکا میلیاردها دلار دارایی افغانستان را بلوکه کرده است

اوضاع و احوال اقتصادی و معیشتی مردم چگونه است؟

از نظر اقتصادی، افغانستان منابع بسیار غنی از اورانیوم و دیگر منابع نظیر نفت و زمرد دارد. اما به دلیل جنگ و درگیری نتوانسته اند این منابع را استخراج کنند. لذا افغانستان در عین اینکه از نظر منابع غنی هست، ولی کشور فقیری است. هر حکومتی مطابق اعتقادات و چهارچوب های خودش سعی کرده که زندگی مردم را راه بیاندازد و متأسفانه این جوری نشده و در حکومت های قبلی فقیر، فقیرتر و ثروتمند، ثروتمندتر شده اند.

در شرایط فعلی هم تغییر حکومت و بلوکه شدن دارایی افغانستان که آمریکا و کشورهای اروپایی بلوکه کرده اند، دلایل عمده این فقر مردم است. الآن آمریکا میلیاردها دلار دارایی افغانستان را بلوکه کرده، به دلیل اینکه این حکومت را به رسمیت نمی شناسند؛ این ارتباط به مردم دارد و به حکومت ربطی ندارد. وضعیت بد معیشتی مردم به دلیل بلوکه شدن دارایی های افغانستان است.

حکومت جدید تاکنون چهارچوب و الگوی «اسلامی سازی مراکز تحصیلی» را اعلام نکرده اند

وضعیت زنان و ادامه تحصیل آنها چگونه است؟

اینجا ما باید دو مطلب را در نظر بگیریم. در حکومت های گذشته و خصوصا حکومت پیشین، مطابق اندیشه خودشان که آزادی به معنای غربی را ترویج می کردند و همه چیز آزاد بود. خود من سال 90 که کابل بودم، آنجا آزادی نبود، بلکه ولنگاری و بی هنجاری بود. هیچ دختر و پسر شیعی و افغانی آنجا امنیت اخلاقی و جنسی نداشتند و مراکز فحشا و منکرات به وفور یافت می شد.

چون یک تعدادی از مردم ما با آن فضا عادت کرده اند، اگر یک مقداری از آن کمتر باشد می گویند ما آزادی نداریم. این بستگی به نوع برداشت مردم دارد؛ بستگی به نوع برداشت زن ها از حقوق و آزادی دارد. آن زمان کلاس های دانشگاه ها، مدارس و مکاتب مختلط و بسیار وضعیت خطرناک و خراب بود. حالا حکومت جدید که آمده گفته اند ما چهارچوب و الگوی «اسلامی سازی مراکز تحصیلی» را اعلام می کنیم و تا کنون که اعلام نکرده اند. اما باید صبر کرد و دید که چگونه برخورد خواهند کرد.

به طور کلی شما حکومت طالبان را تأیید می کنید؟ نظر شما در مورد حکومت چیست؟

ما می خواهیم که کشور ما آباد و پیشرفته باشد و آزادی در آن باشد و مسیر تکامل و پیشرفت را طی کند و ما مطابق جامعه جهانی پیش برویم. هر حکومتی که اینها را برای ما انجام بدهد، ولی با نوع اسلامی، آن را می پذیریم. اگر طالبان هم به حقوق جامعه تشیع و مردم ما احترام بگذارد و سعی کند آنها را ادا کند و الگویی درست و معرفی کند که ما مطابق آن رفتار کنیم تا به حق خودمان برسیم، ما طالبان را تأیید می کنیم. مطابق آنچه شورای محترم علمای شیعه موضع گیری کرده اند، ما موضع آنها را می پذیریم و دنباله رو آنها هستیم.

یعنی شما مسأله کوچ شیعیان هزاره را یک کار درست فرض می کنید؟

من اشاره کردم که در حکومت های گذشته یک سری مشکلاتی پیش آمده و در کابل مشکلات تملیکی هست که باید حل شود و مردم به حقشان برسند. برای یک منزل چهار سند ارائه می شود و می گوید مال من است و یک کسی هم به زور آن را گرفته است. قانون چه می گوید؟ باید حق به حقدار برسد. باید از طرف دولت یا هر کس دیگری یک راهکار پیشنهاد شود که مطابق این چهار چوب به دعاوی تملیکی رسیدگی شود.

به نظر شما حکومت های دنیا طالبان را به رسمیت خواهند شناخت؟

هر کشوری یا هر کسی که در افغانستان هست منافعی دارد و در صورتی که منافعشان تأمین شود حتما آنها را به رسمیت می شناسند و این به رسمیت شناختن یک سری مزایا دارد و مشکلاتی هم خواهد داشت. ما معتقدیم جامعه بین المللی باید سوای منافعی که دارند، فقط به مردم افغانستان فکر کنند. اگر به همان داعیه حقوق بشری که دارند عمل کنند مشکلات ما و کشور ما حل خواهد شد.

از نظر شما مهمترین اقداماتی که طالبان باید در افغانستان انجام بدهد چیست؟

برداشت ما این است که حکومت فراگیر با حضور همه مذاهب، نژادها و قوم ها تشکیل بدهند. چون افغانستان رنگین کمان اقوام یا به تعبیری کلکسیون اقوام و مذاهب است، همه مردم باید در حکومت شریک باشند و خودشان را جزو حکومت بدانند و حضور و حق تصرف داشته باشند. آن موقع حکومت طالبان می تواند مقاوم باشد و باقی بماند.

حکومت طالبان یکدست نیست

علاقه مند هستیم در مورد پنجشیر و اقدامی که آنجا انجام شده هم نظر شما را بشنویم. آیا اقدام درستی بود یا اینکه شما نظر دیگری دارید؟

از نظر من ما کسانی که در خارج از افغانستان هستیم باید موقعیت مردم آنجا را در نظر بگیریم. یعنی اگر می خواهیم موضع گیری کنیم باید خودمان را در کابل، ننگرهار یا هرات فرض کنیم نه اینکه در قم، تهران، برلین و جاهای دیگر بخواهیم در این مسأله اظهار نظر کنیم. هر موضعی که ما اینجا بگیریم بر مردم آنجا تأثیر می گذارد. چون حکومت طالبان هم الآن یکدست نیست و همه جور گرایش ها زیر پوشش طالبان آنجا هستند. لذا ما باید طوری رفتار کنیم که مشکلات مردممان را حل کنیم نه اینکه بر مشکلات آنها بیافزاییم.

در موضع گیری ها و نوشتن های فضای مجازی و حقیقی باید مردم را در نظر بگیریم و مطابق موضع شورای علما نظر بدهیم. راه موفقیت و نجات مردم ما حمایت از شورای علما است.

خود شورای علما هم نظرش همین است؟

آنها هم مطابق همین کار می کنند. آنها نظرشان این است که ما باید بدون جنگ و خونریزی، از راه مسالمت آمیز و گفت و گو مشکلاتمان را حل کنیم و حقمان را بگیریم. چون همه دنیا می دانند که جنگ و درگیری راه حل مشکل افغانستان نیست و هیچ کس نتوانسته با جنگ و درگیری به راه حل برسد بلکه مشکلات مردم را اضافه کرده است.

دوستان و عزیزانی هم که بیرون می چرخند و دست و پا می زنند مراقب باشند. چون مردم ما الآن زیر فشار هستند و هر موضع گیری ما در زندگی، رفت و آمد و مسائل سیاسی آنها تأثیر دارد. اگر در قم راهپیمایی می شود، این راهپیمایی بر آنجا تأثیر دارد. کسی که در واشنگتن، برلین، استرالیا یا جاهای دیگر راهپیمایی می کند، تأثیر خودش را در آنجا می گذارد. ما باید مراقب باشیم و افراط و تفریط در هیچ جای دنیا جواب نداده و نمی دهد.

درباره عملیات های انتحاری اخیر، به ویژه مسجد معروفی که تعداد زیادی کشته داشت، و نفوذ داعش در طالبان هم اگر نکته ای هست اشاره کنید.

من معتقدم که افراط گرایی در جهان وجود دارد و پیروان هر دین، آیین و مسلکی افراط گرایانی دارد؛ اسلام هم از این قاعده مستثنی نیست و بعضی افراد خودشان را صاحب اسلام می دانند و معتقدند که ما مطابق اصل اسلام هستیم. یک عده می خواهند شیرازه وحدت، یکپارچگی، همفکری و زندگی مسالمت آمیزی که مردم ما در طول سالیان گذشته داشته اند را از بین ببرند. وقتی شما به افغانستان می روید تشخیص نمی دهید که چه کسی سنی و چه کسی شیعه است. همه مثل هم هستند و در یک محله زندگی می کنند. عده ای می خواهند این شاکله وحدت و تقریب مذاهب اسلامی در افغانستان شکسته شود. داعش یا غیر داعش می خواهد این کار را بکند.

ما باید هشیار باشیم که رنگ مذهبی به اینها ندهیم. همان طور که ولی امر مسلمین حضرت آیت الله خامنه ای فرموده اند، باید این شیرازه وحدت را حفظ کنیم و شیعه باید به مجالس سنی برود و سنی در مجالس شیعه شرکت کند تا این افراط گرایی خنثی شود.