تأسیس دپارتمان مهندسی در آتش‌نشانی؛ درسی از حادثه پلاسکو

این حقیر به مناسبت برگزاری چند دوره آموزشی ایمنی در ساختمانها و گودبرداری ها، در خدمت عزیزان آتشنشانی حضور یافته ام. چه انسانهای پاک نهاد و با چهره های معصومی که صاحب شریف ترین شغلها در جامعه هستند. تصور کنیم آدمهایی که در مواقع اضطرار و اضطراب و نیاز مبرم منتظرند تا دستان توانمندی که برای نجات آنها به موقع فرا برسند.

 بارها در این کلاسهای معاونت پیشگیری آتشنشانی تاکید کرده بودم که؛ مشابه کشورهای توسعه یافته بطور قطع این سازمان نیاز دارد با ایجاد دپارتمان مهندسی ساختمان و با به استخدام گرفتن تیم متخصصان و مهندسان ساختمانی خبره و کار بلد در میان پرسنل خود، در امر پیشگیری، رویکرد فنی و علمی تری داشته باشند.

چه که در مواقع نیاز به حضور ضرب العجل و در لحظات امداد و نجات فوری و اضطراری؛ تخصص داشتن و عالم بودن به نحوه بار گذاری و توزیع تنشها در ساختمان و سبک آوار برداری امری ضروری است. متاسفانه فقط بحث کمبود امکانات و تجهیزات نیست. مگر ما نیروی متخصص در این مملکت کم داریم؟ چرا آنها را به استخدام نمی گیریم؟

به نظرم جای "متخصصان و رویکرد علمی و کارشناسی" در سانحه و فاجعه ملی فروریزش ساختمان پلاسکو چه قبل از وقوع حادثه و چه در حین وقوع حادثه و چه بعد از آن خالی است.

با کمال تأسف نحوه اطلاع رسانی و پردازش به اخبار و تحلیل های پیرامون این موضوع نیز ناشفاف و کاملا نگران کننده است. شواهد موجود نشان میدهد که ساز و کار نهادهای مسئول بیشتر به سمت بحرانزایی سوق میابد تا به سمت و سوی پیشگیری از بحران و این حادثه در نوع و مقیاس خود ثابت کرد که بطور جد میبایست نگران کلانشهرهایی چون تهران در شرایط زلزله خیزی کشورمان باشیم و تا دیر نشده است باید فکر اساسی از سوی سازمانها و مراجع تصمیم گیر اتخاذ گردد. والا حادثه بزرگتر با تلفات انسانی که بصورت فاجعه جهانی رخنمون خواهد داشت، در راه است.

در مورد فاجعه فروریزی ساختمان پلاسکو به نظر اینجانب با یک نظریه ساده کارشناسی می توان گفت که کافی بود اگر یک تیم مشتمل بر متخصصان و مهندسان ساختمانی، گروه آتشنشانی را همراهی می کرد. حداقل مانع از گسیل کردن دهها نیروی آتشنشان در کنار و تنگاتنگ هم در چنان شرایطی شد و در نتیجه جلوی جان باختن آنان گرفت! چرا که کارشناسان ساختمان با شناخت علمی که نسبت به نوع و اجزای سازه ای ساختمان دارند خیلی ساده تشخیص می دادند که اسکلت ساختمان بلند مرتبه ای که از نوع فولادی است ؛ تنها دو الی  سه ساعت در شعله های آتش آنهم طبق اظهار تا حرارت 200 درجه سانتیگراد قرار بگیرد، همین کافی است که با ذوب شدن قطعات فولادی و اجزای اتصالی بویژه در طبقات فوقانی، با از دست رفتن مقاومت مصالح ، فرو غلطیدن آن قریب الوقوع و قطعی می نموده است. این تشخیص خیلی ساده است.  

شبهه انفجارهایی که بصورت پیوسته از طبقات فوقانی ساختمان پلاسکو به سمت پایین و در امتدادی قائم، دقیقا در آستانه شروع خرابی و واژگونی ساختمان اتفاق افتاد، نمیتوان گفت انفجار بود؛ بلکه آخرین مراحل مقاومت مصالح ساختمانی و اتصالات میان اجزائی در حال وقوع بوده و گسست اتصال اجزای سازه ای ستون و تیرها بدلیل شکسته شدن در اثر نیروهای عظیم سربار عارضه نهایی این فرو ریزی بوده است.

متاسفانه مسئولین اصلی امر بجای بهره مندی از متخصصان در موعد لازم ، برای خروج از بحران ، با حرفهای شعاری و احساسی در صدد فرافکنی و عوام فریبی هستند.

در یک کلمه به عنوان یک کارشناس نسبت به جان باختن خالص ترین جوانان مملکتم و بدلیل سهل انگاری و ندانم کاری آنان که تصمیم گیری ایشان نقش آفرین است، متأسفم.