پایگاه خبری جماران: در آستانه محرم 1443، بحث چگونگی برگزاری مراسم عزاداری در شرایط کرونایی مطرح است. در همین رابطه آیت الله فاضل لنکرانی عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم تاکید می کند: «هیچ کس نمی تواند مسأله عزاداری را تحت الشعاع قرار بدهد و بگوید عزاداری تعطیل باشد. اما با رعایت ضوابط و شرایط، ان شاء الله اجر آن بیش از عزاداری هایی است که ما گرفتار ویروس کرونا نبودیم.»
مشروح گفت و گوی خبرنگار جماران با آیت الله محمدجواد فاضل لنکرانی در رابطه با برگزاری مراسم عزاداری محرم در شرایط کرونایی در پی می آید:
با توجه به شیوع فراگیر کرونا و فرا رسیدن ماه محرم، علاقه مند هستیم ابتدا توصیه شما به هیأت های مذهبی را بدانیم و دوم اینکه آیا شما تقابل بین دستورات بهداشتی و مناسک مذهبی را قبول دارید؟
فرارسیدن محرم و ایام شهادت سالار شهیدان اباعبدالله الحسین(ع) و اصحاب آن حضرت را به محضر مبارک امام زمان(عج) و همه شیعان و محبین اباعبدالله الحسین(ع) تسلیت عرض می کنم.
ماه محرم توفیق بسیار بزرگی است که انسان به برکت امام حسین(ع) با «حقیقت دین» آشنا شود. محرم، عزاداری محرم و اشک بر امام حسین(ع) همه برای این است که ما هرچه بیشتر با حقیقت دین آشنا شویم. یعنی حقیقتی که امام حسین(ع) جان خودش و اولاد و اصحابش را در چند ساعت تقدیم آن کرد.
ماه محرم از این جهت با ماه رمضان اشتراک دارد که ماه تقرب به خدا است. ما با عزاداری و حضور در مجالس عزا، سینه زنی و اشک بر امام حسین(ع) به خدای تبارک و تعالی تقرب پیدا می کنیم. ماهی است که با اشک بر امام حسین(ع) شرک ها را از درونمان زائل می کنیم و درونمان را شست و شو می دهیم.
کسانی که حقیقت اشک بر امام حسین(ع) را نفهمیده اند و این اشک را با اشک در مصیبت های دیگر یکسان می بینند و قدرت تفکیک بین اینها را ندارند، بر عزاداری ها و این اشک ها خورده می گیرند. در حالی که اگر اینها هم توجه کنند اشک برای امام حسین(ع) انسان را به خدا نزدیک می کند. «أَحَبَّ اللَّهُ مَنْ أَحَبَّ حُسَیْناً». یعنی اگر کسی امام حسین(ع) را دوست داشته باشد، خدا او را دوست دارد. آیا ممکن است درون کسی که مورد محبت خدا قرار می گیرد همراه با شرک، نفاق و آلودگی باشد؟!
آقایانی که خورده می گیرند، که البته نادر هستند و قابل توجه هم نیستند، ولی هر وقت محرم بخواهد نزدیک شوند عینک روشنفکری می زنند و حرف های کاملا غیر عالمانه و غیر منصفانه به زبان می آورند و انسان تعجب می کند که چرا چنین حرف هایی زده می شود از افرادی که اگر کمترین اطلاع از منابع دینی ما داشته باشند نباید این حرف ها را بزنند. اینکه این همه ائمه(ع) روی گریه بر امام حسین(ع) تکیه داشته اند فقط مجرد یک اشک نیست. این اشک بهترین سیر و سلوک برای انسان به سوی خدای تبارک و تعالی است و انسان را از آلودگی ها پاک می کند.
قدر ماه محرم و این عزاداری ها را بدانیم. جنّ و انس و همه ملائکه برای امام حسین(ع) عزاداری می کنند. اینها چیزی است که در متون دینی ما آمده است. باید مردم عزیز ما مثل سابق به عزاداری بپردازند. البته محرم و عزاداری دستوری نیست؛ نمی شود با یک دستور بگوییم انجام بدهید و با یک دستور بگوییم انجام ندهید. محرم با قلوب همه انسان ها پیوند خورده است. «إنّ لِقَتلِ الحُسینِ حَرارَةً فی قُلوبِ المُؤمِنینَ لاتَبرُدُ اَبَداً.» مگر در اختیار کسی یا رئیسی است که او بخواهد کم یا زیاد کند. محرم و عزاداری و اشک بر امام حسین(ع) با درون همه انسان ها پیوند خورده است.
نمی شود به مردم گفت امسال عزاداری نکنید یا بکنید
این یک امری است که در ذات و طینت مردم ما، خصوصا شیعیان، قرار داده شده است
ممکن است عده ای از انسان ها اطلاع درستی نداشته باشند اما هرکسی که کوچک ترین اطلاعی پیدا کند اشکش سرازیر می شود. واقعیاتی که ما داریم این را نشان داده است. نمی شود به مردم گفت امسال عزاداری نکنید و یا به مردم بگوییم امسال عزاداری بکنید. اینها دستوری نیست و فرمان و قانون اصلا در این مسأله راه ندارد. این یک امری است که در ذات و طینت مردم ما، خصوصا شیعیان، قرار داده شده است.
اما چند نکته اینجا وجود دارد و از باب تذکری است که ما به مردم عزیز عرض می کنیم. ضمن اینکه واقعا امید داریم و همین طور هم خواهد شد، سال گذشته هم مردم ما نشان دادند عزاداری باید با شکوه برگزار شود اما با شکوهی که جوانب و ابعاد دیگر هم باید در آن حفظ و رعایت شود. من این نکته را عرض کنم که مسأله «حفظ جان» امری است که هم عقل بر او حکم و درک می کند و هم دین ما که یک دین عقلی و عقلایی است.
حفظ جان یک انسان بسیار مهم است
اگر یک انسانی کشته شود در دین ما به منزله این است که تمام انسان ها کشته شده اند
حفظ جان یک انسان بسیار مهم است. شما ببینید که اگر یک انسانی کشته شود در دین ما به منزله این است که تمام انسان ها کشته شده اند. انقدر حفظ یک نفس محترمه مورد توجه قرار گرفته است. هم واجب است که انسان جان خودش را حفظ کند و هم حق ندارد جان دیگران را بر خطر بیاندازد. بنابر این اگر خدای ناکرده کسی به کرونا مبتلا شده و می داند که اگر با جمعی و یا فردی نشست و برخاست کند او مبتلا می شود، اگر خدای ناکرده مبتلا شود او ضامن است. هم کار حرامی انجام داده و هم ضامن این قضیه است. کسی که کرونایی است نباید حتی با نزدیک ترین افراد خودش نشست و برخاست کند تا اینکه کاملا خوب شود.
من نمی دانم آیا آقایان به حرف هایی که در فضای مجازی می زنند توجه کرده اند؟! می گویند کرونا هست، باشد می رویم، کشته شویم. از جهت فقهی هیچ فقیهی و هیچ عالمی نمی گوید که اگر بدانی کشته می شوی عزاداری امام حسین(ع) باز هم استحباب دارد و همه می گویند حرام است. کشته شدن جای معینی دارد. حفظ نفس که این مقدار اهمیت دارد، در دین ما «جهاد در راه خدا» استثنا شده است. انسان ولو اینکه می داند کشته می شود باید برای جهاد در راه خدا برود. در راه دفاع از خود، ناموس و حتی مالش می تواند جان خودش را فدا کند؛ اما در غیر اینها ما نداریم.
بگوییم برای عزاداری امام حسین(ع) حاضر هستیم جان خودمان را هم بدهیم، فکر می کنند که خدمت به دین امام حسین(ع) است. به موقع خودش، همان طوری که در انقلاب شکوهمند اسلامی و دفاع مقدس فرزندان این کشور «یا حسین(ع)» را بر پیشانی های خودشان نقش می بستند و می رفتند و با افتخار شهید می شدند و اینها جزو شهدای مسلّم اسلام هستند. اما در یک عزاداری اگر انسان کاری انجام بدهد که موجب کشته شدن خودش بشود، جایز نیست. هیچ فقیهی از صدر قضایای کربلا تا به حال نداریم که بگوید این جایز است.
انسان در عزاداری نمی تواند یک ضرر قابل اعتنا به خودش بزند
حتی انسان در عزاداری نمی تواند یک ضرر قابل اعتنا به خودش بزند و مثلا بگوید من برای عزاداری امام حسین(ع) می خواهم دستم را قطع کنم؛ حق ندارد این کار را انجام بدهد. بگوید من برای عزاداری امام حسین(ع) می خواهم خون تمام بدنم را بدهم و خودم بمیرم، حق ندارد. سینه زدن، زنجیر زدن و عزاداری هایی که ضرر عمده ای را به بدن وارد نکند، همه فقها می گویند مانعی ندارد و استحباب هم دارد. البته اینها در مورد ضرر به خود انسان است. نسبت به دیگری اگر ضرر کمی هم باشد، فقها می گویند به هیچ وجه جایز نیست.
من اگر بخواهم به مجلس امام حسین(ع) بروم و پایم را روی شانه یا پای کسی بگذارم و عبور کنم، جایز نیست و این کار حرام است. بگویم چون امام حسین(ع) جان خودش را داده من هم پایم را روی سر تو بگذارم از روی سر تو عبور کنم؟! اینها جایز نیست. اینها از واضحات فقه و دین است و کسی که اندک درسی خوانده باشد این مسائل برای او روشن است. لذا دستورات دینی که مراجع بزرگوار ما و رهبری معظم انقلاب فرموده اند و خودشان هم عملا دارند رعایت می کنند، مردم عزیز ما و هیأتی ها که باید دست همه آنها را بوسید چون خیمه امام حسین(ع) را بر پا داشته اند و شکوه عزاداری را حفظ می کنند، اما این عزیزان هم رعایت کنند.
این فکر که یک روحانی یا یک مداح و یا کسی که عزادار و عاشق امام حسین(ع) است بگوید «کرونا به مجلس امام حسین(ع) نمی آید»، «کرونا به حرم حضرت رضا(ع) نمی رود»، «کرونا به حرم حضرت امیر(ع) و کربلا نمی رود»، مگر ما علم غیب داریم؟!
سال گذشته در فضاهای باز ما دیدیم چه جمعیت هایی با رعایت فاصله اجتماعی و ضوابط بهداشتی حاضر شدند، امسال همین کار انجام شود. من در صحبت های سال گذشته مکرر گفته ام و باز هم عرض می کنم این فکر که یک روحانی یا یک مداح و یا کسی که عزادار و عاشق امام حسین(ع) است بگوید «کرونا به مجلس امام حسین(ع) نمی آید»، «کرونا به حرم حضرت رضا(ع) نمی رود»، «کرونا به حرم حضرت امیر(ع) و کربلا نمی رود»، مگر ما علم غیب داریم؟!
ائمه(ع) ما انقدر قدرت دارند که تمام مریض ها را در یک لحظه به اذن خدای تبارک و تعالی شفا بدهند ولی سنت بر این نیست. مگر ما معتقد نیستیم که تحت قبه امام حسین(ع) دعا مستجاب می شود؟! این وعده ای است که خدای تبارک و تعالی داده اما همین وعده هم شرایط دارد و نمی شود بگوییم هرکسی آنجا رفت و هر دعایی کرد. شفا با شرایط است. بنابر این کسی این حرف را نزند چون حرف غلطی است و خود ائمه(ع) این را قبول ندارند. حرفی بزنیم که وقتی قیامت در مقابل ائمه(ع) قرار گرفتیم نگویند این چه حرف هایی بود که شما به دین بستید.
بگوییم کرونا همه جا می آید الّا در داخل حرم؟! حرم امام رضا(ع) «دارالتوحید»، «دارالهدایه» و «باب الهدایه» است. ما انقدر این را تنزل بدهیم و بگوییم امام رضا(ع) در حد یک طبیب معمولی است؟! این که پایین آوردن مقام حضرت رضا(ع) است. ما معتقدیم اینها همه تصرفات را می توانند داشته باشند ولی سنت اینها بر این نیست. لذا خود ائمه(ع) وقتی مریض می شدند دکتر می آوردند و گاهی اوقات دکتر غیر مسلمان برای آنها می آوردند.
برادران و خواهران، عزاداران امام حسین(ع)، همه این پرچم ها برای این است که ما دین امام حسین(ع) را به دنیا عرضه کنیم. دنیا اگر یک کار غیر عقلایی و غیر عقلانی از ما ببیند، نمی پذیرد. دینی که این همه سفارش به علم می کند و این همه تأکید بر علم دارد، ما بگوییم علم را کنار بگذاریم؟! اصلا از هنرهای دین اسلام این است که هیچ حکم مخالف با علم ندارد. ممکن است علم نفهمد و احکامی که از 1400 سال پیش بوده به تدریج تازه علم دارد به آن می رسد. یعنی همه ملاک های علمی، دقیق و روشن دارد. مریض هستی نباید با کسی دیده بوسی کنی و بگویی دیده بوسی در اسلام مستحب است.
من نمی دانم شنیده اید یا نه، این در روایات وجود دارد که پیامبر اکرم(ص) به امیرالمؤمنین(ع) فرمود که وقتی با یک جزامی برخورد می کنی به اندازه یک نیزه بین تو و او فاصله باشد. به امیرالمؤمنین، امام و وصی بلافصل پیامبر می فرماید تو به جزامی نزدیک نشو. یعنی اگر همین امیرالمؤمنین(ع) به یک جزامی نزدیک شود ممکن است جزام به او سرایت کند.
ما که پیرو اسلام هستیم باید ضوابط علمی و پزشکی را کاملا رعایت کنیم
ما که پیرو این دین هستیم باید ضوابط علمی و پزشکی را کاملا رعایت کنیم. باید عزاداری ها واقع شود. در خانه های خودمان، هرکسی بر سر درب خانه خودش پرچم سیاهی بزند، چراغی که علامت عزاداری باشد را نصب کند و برای بچه های خودش مصائب امام حسین(ع) را بازگو کند. رسانه ملی در ساعت ها و زمان های مختلف بیشتر در این جهت تلاش کند.
هیچ کس نمی تواند مسأله عزاداری را تحت الشعاع قرار بدهد و بگوید عزاداری تعطیل باشد. اما با رعایت ضوابط و شرایط، ان شاء الله اجر آن بیش از عزاداری هایی است که ما گرفتار ویروس کرونا نبودیم. امیدوارم خدای تبارک و تعالی اجر زیادی را شامل حال همه عزاداران امام حسین(ع) بفرماید.
