مشکلاتی که کرونا برای زنان ایجاد کرد

به گزارش جماران؛ شهیندخت مولاوردی، دستیار پیشین رییس جمهور، در یک رشته توییت نوشت: «فهم درست دلایل، بسترها و پیامدها از اصول مدیریت علمی دگرگونی های اجتماعی است که می تواند تصویری گویا از آنچه در جامعه می گذرد ارائه داده و با آینده نگری روندهای این دگرگونی ها را پیش بینی نماید.

ایجاد ارتباط وثیق میان پژوهشگران و سیاستمداران که منجر به تقویت پیوند میان معرفت علمی با سیاستهای عمومی و ترویج علم در لایه های مختلف جامعه می شود؛ و نیز مشارکت مردان و زنان جوان به عنوان کنشگران کلیدی نیل به دگرگونی های مطلوب و پایدار، از اصول دیگر مدیریت علمی این دگرگونی هاست

با صورت بندی مسایل و تلاش برای سیاستگذاری مبتنی بر فرآیندهای مشارکتی و با تاکید بر نقش گفت و گوی میان فرهنگی در ترویج جوامع مسالمت جو و فراگیر یا همه شمول که منجر به قدرت بخشی به مردم و مهار قدرت چندگانه به عنوان محورهای برنامه جدید جهانی توسعه، می شود

شرایط و تاب آوری هر فرد با فرد دیگر و هر کشور با کشور دیگر در برابر ویروس کرونا متفاوت است، اما تاثیر حتمی آن بر تغییر بینش، نگرش، طرز تلقی، جهان بینی و حتی ایدئولوژی های حاکم بر برخی جوامع غیر قابل کتمان است؛ تغییری که حتی با برداشتن محدودیت ها توسط دولت ها به خط پایان نمی رسد

نگاهی به تاریخ بیماریهای همه گیر جهانی و مقایسه سیاستهای مراقبتی دولتها نکات قابل توجهی را پیرامون اثرگذاری بر جنسیت، بویژه اشتغال زنان و همچنین افزایش حجم‌ کار خانگی بدون دستمزد نشان می دهد.ارائه آمار به تفکیک جنس با تحلیل جنسیتی به درک درست چگونگی این تاثیرگذاری می انجامد

در شرایط غافلگیری دولت های جهان، فلج شدن سیستم های مالی و پولی و رنج بردن نظام های سیاسی از بی برنامگی برای کنترل اوضاع، بیم آن می رود که باز هم از مشکلات و چالش های زنان و تاثیرات این بیماری بر جنسیت غفلت شود

نیازها و تجارب متفاوت زنان و مردان، همچنین نیازها و مسایل متفاوت گروههای مختلف زنان را باید در سیاستگذاری های کرونایی در نظر داشت تا اطمینان حاصل شود از دریافت کمک ها کسی جا نمی ماند؛ درست مشابه شرایط ناشی از حوادث غیرمترقبه

باید توجه داشت هرچند رابطه کرونا با زنان و مردان یکسان است، اما رابطه زنان و مردان با کرونا یکسان نیست

 رابطه کرونا با زنان هم یکسان است، اما رابطه همه زنان با کرونا الزاما یکسان نیست؛ درست مشابه رابطه فقیر و غنی با کرونا!

پیامدهای همه گیری کووید۱۹بر زندگی زنان در سطح جهانی عمدتا منفی و بعضا فاجعه بار ارزیابی می شود و پیش بینی ها حکایت از عمیق تر شدن نابرابری ها دارد که توجه و حمایت بیش از پیش را می طلبد

طبق برآوردها کرونا نیمی از نیروی کار جهانی را در بخش غیر رسمی از دور خارج کرده است(مجموعا ۲میلیارد نفر)، بی تردید بخش قابل توجه این لشکر بیکاران زنان و دختران هستند که عمدتا متعلق به طبقه پایین جامعه بوده و بسیاری از آنها سرپرست خانوارند و یا درآمدشان در معاش خانواده موثر است.

در این شرایط علاوه بر سیاستهای حمایتی مناسب از سوی دولت ها، خیرین و‌ موسسات توانمند باید برای جبران آسیب های چشمگیر به میدان آیند و گفت و گوها برای یافتن راهکارهای مناسب مدیریت اوضاع و حفاظت از حقوق کار جدی گرفته شود.

ترافیک زنان در مشاغل غیر رسمی و به عبارتی زنانه شدن این مشاغل که ساعات طولانی، مزد و امنیت کمتر شغلی، نداشتن بیمه و عدم برخورداری از هر گونه پشتوانه کاری از ویژگی های آن است، موقعیت شغلی شکننده ای را برایشان رقم زده است.

آسیب پذیری بیشتر زنان از انزوای اجتماعی و سیاستهای مقابله با کرونا با توجه به الگوی اشتغال و ساخت مردانه بازار کار ایران، بویژه در بخش رسمی باید قابل درک‌ باشد.

در سناریوهای مختلف مرکز پژوهش های مجلس، زنان و‌ مشاغل غیر رسمی آسیب پذیرترین گروه در برابر کرونا محسوب شده اند که از یک سو در گروههای هدف حمایتی قرار ندارند و از سوی دیگر تبعات تورمی حمایت های دولتی از بنگاهها و کارفرمایان و توزیع نقدینگی را متحمل می شوند.

با بررسی اقدامات حمایتی دولت بعد از کرونا توسط مرکز پژوهش های مجلس مشخص شده که بنگاهها هدف حمایت دولت بوده اند و نه افراد شاغلی که انفرادا در خانه هایشان به کار مشغول بوده و روزگار می گذرانده اند، بر این اساس آسیب دیدگان اصلی کرونا در صنایع دستی، زنان هستند.

باید به تبعات و آثار سیاستهای حمایتی دولتی بر وضعیت گروههای نابرخوردار بی توجه نبود که بخش قابل توجهی از آنان در بخش غیر رسمی شاغل هستند. توصیه های بهداشتی و فاصله گذاری فیزیکی بدون در نظر گرفتن وضعیت معیشتی این بخش به مصداق«بلند شدن نفس از جای گرم»چندان خریداری ندارد.

علاوه بر آنکه زنان در صف اول تعدیل نیروی کار و بیکاری هستند، تبعات و پیامدهای کرونا به اشکال دیگر نیز دامنگیر زنان و دختران می شود.

-افزایش زنان سرپرست خانوار که اغلب شغل ثابت و درآمد مشخصی ندارند، نه به این ‌دلیل که کرونا جنسیت می شناسد!، بلکه بواسطه آنکه مردان به هر دلیلی بیش از زنان در معرض مرگ و میر ناشی از این بیماری قرار دارند

-تشدید مشکلات زنان نان آور خانه که دارای همسر هستند، اما سرپرست خانوار محسوب نمی شوند؛

از دست دادن بسیاری از شغل ها برای زنان( با تعطیلی کامل یا نیمه تعطیلی بسیاری از کسب و‌ کارها؛ مهمانداران هواپیماها، تورلیدرها، نظافتچی های هتل ها و آرایشگاهها و ...)

-افزایش مشاغل مراقبتی بدون دستمزد( کودکان، سالمندان و افراد دارای معلولیت در خانواده) که عملا فاصله گذاری فیزیکی را برای زنان غیرممکن می سازد؛

-تمرکز منابع بهداشتی بر کنترل و‌ درمان کرونا به گونه ای دیگر سلامتی زنان را به خطر انداخته است؛ افزایش مرگ و میر مادران به دلیل زایمان های پرخطر در خانه و افزایش بارداری های ناخواسته بواسطه عدم دسترسی به ابزارهای پیشگیری؛

-آسیب پذیری بیشتر گروههای پرخطر که زنان آسیب دیده جزو آنها هستند؛

-احتمال افزایش ناقص سازی جنسی( ختنه) دختران؛

-ازدیاد کودک همسری و ازدواج های اجباری و زودهنگام؛

-ترک تحصیل دختران دانش آموز در مناطق روستایی( عدم‌دسترسی به ملزومات و ابزارهای آموزش مجازی و از راه دور)

-افزایش تنش ها و خشونت های خانگی که فشارهای ناشی از پیامدهای کرونا بر کار و معیشت و حجم کار خانگی و افزایش مسئولیت مراقبتی زنان در بروز این وضعیت بی تاثیر نیست و لزوم حساسیت همه کشورها نسبت به آن که نیاز به توجه و برنامه دارد؛

در این شرایط فشار و استرس ناشی از بار سنگین مسئولیت مراقبتی، از بین رفتن شبکه های اجتماعی و حمایتی و کاهش دسترسی به خدمات اجتماعی، همگی می تواند خطر خشونت علیه زنان را تشدید کند

کرونا عامل اصلی این بحران‌ نیست 

و در واقع فرصتی فراهم کرد تا ضعف و خلا مهارتهای ارتباطی و زندگی، گفت و گوی توام با احترام به تفاوتها، کنترل خشم، رواداری، تاب آوری و ... را به خوبی به رخ همه ما بکشد

بر این اساس در شرایط کرونایی یا با بحرانها و مسایل از قبل موجود مواجهیم که کرونا صرفا عامل مشدده آن است و نه عامل آن و یا با پدیده های نوظهور و تغییرات اجتماعی که مولود کروناست مواجه می شویم که باید مدیریت شوند

در پایان، همانطور که چالش های جهانی بدون مشارکت زنان و‌ مردان قابل رفع نیست، توجه به این واقعیت در هر گونه برنامه ریزی در روند مواجهه با کرونا نیز ضروری است

بدون توجه به نقش های چندگانه زنان، بویژه نقش برجسته آنان در مدیریت زندگی تحت شرایط قرنطینه ای، بدون ارزش قائل شدن به تلاش افرادی که در خط مقدم بحران سلامت مشغولند: کادر درمانی، پرستاران خانگی و خدمه کار خانگی؛

و این واقعیت که طیف گسترده ای از پزشکان و پرستاران و کادر درمانی 

در خط مقدم مبارزه با کرونا، زنان هستند مدیریت، کنترل و‌ مهار کرونا بدون مشارکت زنان امکان پذیر نیست

کرونا اهمیت و‌ تاثیر مسئولیت های مراقبتی زنان( پرستاری و کارهای نامرئی بدون دستمزد و یا با دستمزد پایین و نامناسب) را به درستی نمایان ساخت و بر مسئولیت پذیری اجتماعی زنان در قالب تشکل ها و خیر جمعی و بر مشکل گشایی و تاثیر گذاری آن صحه گذارد

اما کرونا از این حقیقت هم پرده برداشت که نقش های زنان با سهم آنان از مناصب تصمیم گیری چندان تناسبی ندارد و حضور زنان در اتخاذ تصمیماتی که زندگی همه شهروندان، از جمله زنان را متاثر می سازد، شکننده و مانند بسیاری از نقش هایشان نامرئی است!»