به گزارش ایرنا ایران دوره قاجار واپس مانده بود و اجنبیان سررشته امور ملک و مملکت را در دست داشتند زیرا به سبب واپسماندگی و وابستگی امور، توانایی دفاع از کشور نبود و پادشاهی هم هرزچندگاهی با مشروطیت در می افتاد و مشروطه‌خواهان با سلطنت‌طلبان در جنگ و ستیز بودند.
نطفه نهضت مشروطیت در جنبش تنباکو و همزمان با قیام میرزای شیرازی بسته شد و مردمان این عصر که از شاهان وقت و استبداد و ظلم هایشان خسته شده بودند با رهبری برخی روشنفکران و علمای بزرگی همچون میرزای نائینی، شیخ کاظم یزدی، میرزاعلی ثقه الاسلام تبریزی و سیدمحمد طباطبایی نهضتی عظیم را پایه ریزی کردند.
مردم شهرهای تهران و تبریز اولین جرقه زنندگان جنبش بودند؛ مردم ایران به راه نشان دادن علما و برخی روشنفکران دلسوز وطنی برای پایان دادن به استبداد و خودکامگی شاه و نیل به نظام پارلمانی و مردم سالار قدم گذاشتند و در پی ایجاد نظامی بودند تا نهاد خوش آزادگی و دینداری را در ایران بکارد و نظام و کشورشان را به سمت دموکراسی و توسعه سوق دهد.
گفت و گوی خبرنگار ایرنا با برخی از صاحب نظران در خوی که از کانون های اصلی جنگ های مشروطه خواهان با طرفداران استبداد بود، ابعاد مختلف آن را به عنوان یک جنبش ناتمام بازگو می کند.
** مشروطیت تحدید سلطنت را در پی داشت
محبوب مهدویان، استاد تاریخ دانشگاه آزاد واحد خوی با اشاره به زحمت های روحانیان در راه استقرار نظام مشروطه در ایران گفت: روحانیان در طول تاریخ بعد از اسلام و به ویژه در دوران جنبش مشروطه تلاش های زیادی برای استقرار این نهضت و مشروطه مشروعه داشتند.
وی تحدید قدرت سلطنت را اولین نظر روحانیت و حامی واقعی مشروطه عنوان کرد و افزود: عالمان دینی در رجوع دادن مردم به حکومت و نیل به موازین شرعی دین مبین اسلام و تشویق مردم به مبارزه با استبداد شاهان در عصر مشروطیت نقشی اساسی داشتند و تا حدودی به این منظور دست یافتند.
** اعمال قانون؛ هدف اصلی مشروطیت
حسین سیوانی اصل، مدرس تاریخ اندیشه در دانشگاه آزاد اسلامی خوی نیز معتقد است که با گذشت 114 سال از زمان صدور فرمان مشروطیت هنوز سودای حاکمیت قانون و مشروط شدن اعمال قدرت به قانون وجود دارد.
این نویسنده افزود: هدف بزرگ نهضت مشروطیت، مشروط و محدود کردن ساخت قدرت سیاسی به قانون و تمرکز نیافتن منابع قدرت در دست شخص است.
** پایمردی های ستارخان و باقرخان
پرویز یکانی زارع، مورخ و استاد دانشگاه فرهنگیان خوی هم در گفت و گو با خبرنگار ایرنا بیان کرد: آذربایجان و تبریز اصلی ترین نقش را در انقلاب مشروطه داشت؛ در این میان شهر خوی بعد از تبریز کانون اصلی جنگ های مشروطه خواهان با طرفداران استبداد بود.
این عضو هیات علمی دانشگاه گفت: پایدارمردی های ستارخان و باقرخان در مقابل مستبدان و رهبری مردم در این مبارزه برای رسیدن به نظام مشروطه بود؛ سخنرانی های پرشور و آثار ثقه الاسلام تبریزی پشتیبان فکری و نظری مشروطه خواهان آذربایجان و ایران شد.
وی بیان کرد: 'زینب پاشا' نیز برای اولین بار در تاریخ ایران با 40 نفر از شیرزنان تبریز علیه ستم پیشگام و به موازات آن علیه نابرابری های جنسی توسط حکومت وقت به جنگ مسلحانه و پارتیزانی دست زد؛ علت اصلی قیام وی، ستمگری های برخی شاهزادگان و حکام دوره قاجار در آذربایجان بود.
** آذربایجان پیشتاز مشروطیت
محمدحسین پدرام، تاریخ پژوه حوزه مشروطه نیز در گفت و گو با ایرنا، تبریز را محل اصلی بروز جنبش مشروطه عنوان کرد و افزود: می توان مدعی بود که تبریز و فدائیان جنبش، پایگاه فکری مشروطه ایران بودند و بزرگانی همانند ستارخان و باقرخان و شهید ثقه الاسلام میرزاعلی تبریزی در مسیر واقعی مشروطیت نقش ایفا کردند.
این محقق با بیان پایمردی مردم آذربایجان در دوران مشروطه افزود: مردان و زنان تبریز و شهرهای اطراف مانند خوی و ارومیه، با رهبری دلاورانی همچون ستارخان و باقرخان در مقابل خونخواهی های اشخاص متعددی ایستادگی کردند تا این جنبش مردمی و دموکراتیک به سرمنزل مقصود خود نیل یابد.
** تلاش مردم برای کسب آزادی و حقوق از دست رفته
بهروز نصیری، تاریخ پژوه خوی نیز در گفت و گو با خبرنگارایرنا، تطابق دین و مشروطیت را نظر بزرگانی چون آخوند خراسانی و علامه نائینی عنوان کرد و گفت: علمای موافق نظام مشروطه این جنبش را یک راه حل عینی و مدافع بالفعل می یافتند تا شاید با مشورت مجلس عقلانی ملت و حکومت قانون که با سنت های اسلامی نیز موافقت داشت، گشایشی پدید آید.
وی حرکت مردم در این جنبش را کسب آزادی‌ها و حقوق از دست رفته ای که در سده های متمادی به وسیله عمال حکومت های مستبد پایمال شده بود، بیان کرد و اضافه کرد: مشارکت روحانیان، بازاریان، روشنفکران و طبقات متوسط شهری در ایجاد این نهضت موثر بود.
وی ادامه داد: از سال 1285 تا کودتای 1299 خورشیدی که به منزله مرگ مشروطیت بود طی یک دوره 15 ساله، ایران شاهد حوادثی بود که مجلس اول مشروطه 2 سال پس از شروع در 1287 خورشیدی از طرف نظامیان روس و به یاری حکومت وقت به توپ بسته شد.
** استیلای ناخدای استبداد بر مشروطه
نویسنده کتاب «جستاری تحلیلی و تاریخی در مشروطه آذربایجانی» نیز گفت: مشروطه یکی از تاثیرگذارترین قیام ها در تاریخ معاصر ایران در جهت نهادینه کردن اصل مردم سالاری و اصل آزادی بود تا با تبدیل و تحدید سلطنت مطلقه قاجاری، نظام مشروطه را در ایران حاکم کند.
وی افزود: اگرچه مردمان فعال در این جنبش آن را از غرب الگو گرفتند اما تلاش ها برای تغییر مناسبات قدرت و فروکاستن حکومت به نظام مشروطه بر پایه اسلام و قانون بود.
وی بیان کرد: استیلای ناخدای استبداد 'رضاخان' بر عرصه مشروطه باعث انحراف آن شد و بار دیگر استبداد از نوع مدرنش را بر این ملت و کشور مستولی ساخت.
به گزارش ایرنا در نهایت نهال آزادی و حقوق ملت که در انقلاب مشروطیت کاشته شده بود پیش از اینکه بتواند آنچنان که شایسته جامعه ایران است به بار بنشیند، خشکید و با کودتای 1299 خورشیدی تمام تلاش های مردم از دست رفته و ناکام و ناتمان ماند و مقدمه یک دوره حکومت خودکامه در ایران شد.
و چنین شد که نهضت مشروطه ایران با دخالت های عمال انگلستان و روسیه تزاری از مسیرش منحرف شد و در نهایت از دل مشروطه ایرانی، دیکتاتوری به نام رضاخان بیرون آمد و سلطنت نالایق قاجاری جای خود را به رژیم وابسته پهلوی سپرد.
گرچه جنبش مشروطه در ایران در تاریخ معاصر این کشور نتوانست به هدف اصلی خود دست یازد اما بارقه های امید را در مردم مسلمان ایران بارور کرد تا زمینه ساز ایجاد انقلاب اسلامی به رهبری بزرگ مرد تاریخ، حضرت امام خمینی(ره) باشد.
به گزارش ایرنا، 14 مرداد 1285 شمسی، مظفرالدین شاه در آخرین روزهای عمر خود قانون اعطای مشروطه را امضا کرد.
7132/3072
انتهای پیام نطفه نهضت مشروطیت در جنبش تنباکو و همزمان با قیام میرزای شیرازی بسته شد و مردمان این عصر که از شاهان وقت و استبداد و ظلم هایشان خسته شده بودند با رهبری برخی روشنفکران و علمای بزرگی همچون میرزای نائینی، شیخ کاظم یزدی، میرزاعلی ثقه الاسلام تبریزی و سیدمحمد طباطبایی نهضتی عظیم را پایه ریزی کردند.
مردم شهرهای تهران و تبریز اولین جرقه زنندگان جنبش بودند؛ مردم ایران به راه نشان دادن علما و برخی روشنفکران دلسوز وطنی برای پایان دادن به استبداد و خودکامگی شاه و نیل به نظام پارلمانی و مردم سالار قدم گذاشتند و در پی ایجاد نظامی بودند تا نهاد خوش آزادگی و دینداری را در ایران بکارد و نظام و کشورشان را به سمت دموکراسی و توسعه سوق دهد.
گفت و گوی خبرنگار ایرنا با برخی از صاحب نظران در خوی که از کانون های اصلی جنگ های مشروطه خواهان با طرفداران استبداد بود، ابعاد مختلف آن را به عنوان یک جنبش ناتمام بازگو می کند.
** مشروطیت تحدید سلطنت را در پی داشت
محبوب مهدویان، استاد تاریخ دانشگاه آزاد واحد خوی با اشاره به زحمت های روحانیان در راه استقرار نظام مشروطه در ایران گفت: روحانیان در طول تاریخ بعد از اسلام و به ویژه در دوران جنبش مشروطه تلاش های زیادی برای استقرار این نهضت و مشروطه مشروعه داشتند.
وی تحدید قدرت سلطنت را اولین نظر روحانیت و حامی واقعی مشروطه عنوان کرد و افزود: عالمان دینی در رجوع دادن مردم به حکومت و نیل به موازین شرعی دین مبین اسلام و تشویق مردم به مبارزه با استبداد شاهان در عصر مشروطیت نقشی اساسی داشتند و تا حدودی به این منظور دست یافتند.
** اعمال قانون؛ هدف اصلی مشروطیت
حسین سیوانی اصل، مدرس تاریخ اندیشه در دانشگاه آزاد اسلامی خوی نیز معتقد است که با گذشت 114 سال از زمان صدور فرمان مشروطیت هنوز سودای حاکمیت قانون و مشروط شدن اعمال قدرت به قانون وجود دارد.
این نویسنده افزود: هدف بزرگ نهضت مشروطیت، مشروط و محدود کردن ساخت قدرت سیاسی به قانون و تمرکز نیافتن منابع قدرت در دست شخص است.
** پایمردی های ستارخان و باقرخان
پرویز یکانی زارع، مورخ و استاد دانشگاه فرهنگیان خوی هم در گفت و گو با خبرنگار ایرنا بیان کرد: آذربایجان و تبریز اصلی ترین نقش را در انقلاب مشروطه داشت؛ در این میان شهر خوی بعد از تبریز کانون اصلی جنگ های مشروطه خواهان با طرفداران استبداد بود.
این عضو هیات علمی دانشگاه گفت: پایدارمردی های ستارخان و باقرخان در مقابل مستبدان و رهبری مردم در این مبارزه برای رسیدن به نظام مشروطه بود؛ سخنرانی های پرشور و آثار ثقه الاسلام تبریزی پشتیبان فکری و نظری مشروطه خواهان آذربایجان و ایران شد.
وی بیان کرد: 'زینب پاشا' نیز برای اولین بار در تاریخ ایران با 40 نفر از شیرزنان تبریز علیه ستم پیشگام و به موازات آن علیه نابرابری های جنسی توسط حکومت وقت به جنگ مسلحانه و پارتیزانی دست زد؛ علت اصلی قیام وی، ستمگری های برخی شاهزادگان و حکام دوره قاجار در آذربایجان بود.
** آذربایجان پیشتاز مشروطیت
محمدحسین پدرام، تاریخ پژوه حوزه مشروطه نیز در گفت و گو با ایرنا، تبریز را محل اصلی بروز جنبش مشروطه عنوان کرد و افزود: می توان مدعی بود که تبریز و فدائیان جنبش، پایگاه فکری مشروطه ایران بودند و بزرگانی همانند ستارخان و باقرخان و شهید ثقه الاسلام میرزاعلی تبریزی در مسیر واقعی مشروطیت نقش ایفا کردند.
این محقق با بیان پایمردی مردم آذربایجان در دوران مشروطه افزود: مردان و زنان تبریز و شهرهای اطراف مانند خوی و ارومیه، با رهبری دلاورانی همچون ستارخان و باقرخان در مقابل خونخواهی های اشخاص متعددی ایستادگی کردند تا این جنبش مردمی و دموکراتیک به سرمنزل مقصود خود نیل یابد.
** تلاش مردم برای کسب آزادی و حقوق از دست رفته
بهروز نصیری، تاریخ پژوه خوی نیز در گفت و گو با خبرنگارایرنا، تطابق دین و مشروطیت را نظر بزرگانی چون آخوند خراسانی و علامه نائینی عنوان کرد و گفت: علمای موافق نظام مشروطه این جنبش را یک راه حل عینی و مدافع بالفعل می یافتند تا شاید با مشورت مجلس عقلانی ملت و حکومت قانون که با سنت های اسلامی نیز موافقت داشت، گشایشی پدید آید.
وی حرکت مردم در این جنبش را کسب آزادی‌ها و حقوق از دست رفته ای که در سده های متمادی به وسیله عمال حکومت های مستبد پایمال شده بود، بیان کرد و اضافه کرد: مشارکت روحانیان، بازاریان، روشنفکران و طبقات متوسط شهری در ایجاد این نهضت موثر بود.
وی ادامه داد: از سال 1285 تا کودتای 1299 خورشیدی که به منزله مرگ مشروطیت بود طی یک دوره 15 ساله، ایران شاهد حوادثی بود که مجلس اول مشروطه 2 سال پس از شروع در 1287 خورشیدی از طرف نظامیان روس و به یاری حکومت وقت به توپ بسته شد.
** استیلای ناخدای استبداد بر مشروطه
نویسنده کتاب «جستاری تحلیلی و تاریخی در مشروطه آذربایجانی» نیز گفت: مشروطه یکی از تاثیرگذارترین قیام ها در تاریخ معاصر ایران در جهت نهادینه کردن اصل مردم سالاری و اصل آزادی بود تا با تبدیل و تحدید سلطنت مطلقه قاجاری، نظام مشروطه را در ایران حاکم کند.
وی افزود: اگرچه مردمان فعال در این جنبش آن را از غرب الگو گرفتند اما تلاش ها برای تغییر مناسبات قدرت و فروکاستن حکومت به نظام مشروطه بر پایه اسلام و قانون بود.
وی بیان کرد: استیلای ناخدای استبداد 'رضاخان' بر عرصه مشروطه باعث انحراف آن شد و بار دیگر استبداد از نوع مدرنش را بر این ملت و کشور مستولی ساخت.
به گزارش ایرنا در نهایت نهال آزادی و حقوق ملت که در انقلاب مشروطیت کاشته شده بود پیش از اینکه بتواند آنچنان که شایسته جامعه ایران است به بار بنشیند، خشکید و با کودتای 1299 خورشیدی تمام تلاش های مردم از دست رفته و ناکام و ناتمان ماند و مقدمه یک دوره حکومت خودکامه در ایران شد.
و چنین شد که نهضت مشروطه ایران با دخالت های عمال انگلستان و روسیه تزاری از مسیرش منحرف شد و در نهایت از دل مشروطه ایرانی، دیکتاتوری به نام رضاخان بیرون آمد و سلطنت نالایق قاجاری جای خود را به رژیم وابسته پهلوی سپرد.
گرچه جنبش مشروطه در ایران در تاریخ معاصر این کشور نتوانست به هدف اصلی خود دست یازد اما بارقه های امید را در مردم مسلمان ایران بارور کرد تا زمینه ساز ایجاد انقلاب اسلامی به رهبری بزرگ مرد تاریخ، حضرت امام خمینی(ره) باشد.
به گزارش ایرنا، 14 مرداد 1285 شمسی، مظفرالدین شاه در آخرین روزهای عمر خود قانون اعطای مشروطه را امضا کرد.
7132/3072
کپی شد
