نوستالژی سبک زندگی در موزه مردم شناسی ارومیه

به گزارش ایرنا از پله های این ساختمان 2 طبقه با معماری سنتی در میدان انقلاب ارومیه که بالا می روی در نخستین گام نگاهت به درهای چوبی قدیمی گره می خورد؛ پس از گذر از نگهبانی 2 سالن مملو از صنایع دستی و سبک زندگی گذشتگان در طبقه اول پیش رو قرار می گیرد.
در سالن سمت راست به اتاق ادوات سنتی کشاورزی و دامداری منطقه بر می خوری؛ اینجا قدیمی ترین ابزار منطقه همچون گاوآهن، خنجر، پیمانه های مخصوص، داس، سنگ صیقل و غیره مشاهده می شود.
جلوی اتاق کشاورزی مجسمه چوپانی با لباسی موسوم به ' کپنک' به چشم می خورد که از موی بز و پشم گوسفند بافته شده است تا وی را در برابر سرمای استخوان سوز آن روزهای آذربایجان حفاظت کند.
در این اتاق انواع ناقوس، ابزار شیر دوشی، قیچی، پشم زنی، انواع مشک آب، انواع زین، داغ نشان حیوانات و خمیر گیر به نمایش گذاشته شده است.
دربی از شاخه های درخت بید که با هنرمندی بافته شده و روزگاری برای جدا کردن محل نگهداری دام ها و محیط خانه مورد استفاده قرار می گرفته نیز در اینجا به نمایش در آمده است.
ابزار سنتی کره گیری از دوغ (یا نهره و تولوخ به زبان آذری) همراه با تندیسی از زنان عشایر و روستایی در حال کار از دیگر جلوه های بخش کشاورزی این موزه است.
در اتاق دیگری پیکر زنان دستار به دستی که گندم را به بلغور تبدیل می کنند تا آذوقه زمستانشان را تامین کنند، جلوه ای از سبک زندگی سنتی مردم این استان را به نمایش گذاشته است.
جلوه هایی از بازی های بومی به یادگار مانده از گذشته در دیوار سمت راست سالن نیز هر بازدیدکننده ای را به گذشته های دور می برد و دنیای بازی هایی نظیر جورابین، 12 دوز، داما و بش داش را به تصویر می کشد.
سالن سمت چپ یکی از زیباترین اتاق های موزه را در خود جای داده است؛ اتاقی که زنان و مردانی از ایل قره پاپاق، هرکی، شاهسون، شکاک و پیکره یک عاشیق پیشکسوت را در خود جای داده است.
' چومچه ' گلین، آثار قلاب دوزی، درخت نذری، ماهوت بافی و کتاب های قدیمی ادعیه نیز در اتاق دیگر این سالن حکایت مردم و زندگی ساده این سرزمین را بیان می کند.
سالن سمت چپ در طبقه اول موزه نیز جلوه هایی از سبک زندگی مردم در فصل سرماست و به داخل اتاق که وارد می شوی کنار کرسی تندیس زنان و مردان با لباس های محلی قرار دارد و آن طرف تر سماور زغالی در حال جوشیدن بوده و استکان های گل دار آبی رنگ جلو سماور صف کشیده است.
گهواره و روروئک (وروره) چوبی یا به زبان آذری (بشیه) نیز در یکی از اتاق های این طبقه به چشم می خورد؛ توری زیبایی نیز روی آن انداخته شده و گویی کودکی در داخل آن به خوابی عمیق فرو رفته است.
یکی دیگر از اتاق های این موزه تاریخچه عکاسی در ارومیه را بازگو می کند و دوربین های قدیمی با هزاران خاطره از جای جای این استان در این اتاق به نمایش گذاشته شده است.
در اتاقی دیگر اسلحه هایی از دوران گذشته همانند تپانچه های آمریکایی و روسی در شکل های مختلف به نمایش گذاشته شده است؛ از این طبقه به بعد باید به طبقه بالا بروی و قدم در پله هایی با نرده های چوبی قدیمی و زیبا بگذاری.
نخستین نگاه در طبقه دوم این موزه به تاریخچه عینک سازی این سرزمین و به ویژه ارومیه گره می خورد و وارد سالن که می شوی، عینک هایی با چهارچوب های ضخیم و در عین حال زیبا شما را به خود می خواند؛ عینک هایی که برخی از آنها اهدایی مردم است.
دستگاه های ساخت عدسی در این سالن هر بازدیدکننده ای را به یاد ساخت نخستین عینک در ارومیه می اندازد و علاوه بر این تصاویر نخستین عینک سازان این شهر و مغازه هایشان بر دیوار این سالن نصب شده است.
از سبک و سیاق عینک سازی در ارومیه که بگذری به اتاقی می رسی که زیورآلات مختلفی را در پشت ویترین ها جای داده است؛ گردنبند، گوشواره، انگشترهایی با نگین فیروزه ای و دستبندهایی با نگین عقیق متعلق به دوره قاجار در این اتاق به چشم می خورد.
اتاق ساعت‌های قدیمی مچی و جیبی این موزه نیز دیدنی و قدیمی ترین ساعت آن مربوط به 1970 میلادی است؛ اتاقی که ساعت های جیبی طلایی فرانسوی، روسی و مهمتر از همه ساعت مربوط به مسجد سردار ارومیه با تاریخ ساخت 1913 میلادی را در خود جای داده است.
وسایل توزین و اندازه گیری قدیمی شامل وزنه های کیل وانکه (واحد شمارش وزن قبل از کیلو)، ترازوهای شاهین دار، انواع چرتکه، سنگ‌های توزین زعفران و سنگ‌های قیمتی، ترازوهای کفه ای در یکی دیگر از اتاق های این طبقه از موزه جا خوش کرده است.
پیه سوزها، فانوس‌ها و چراغ‌های نفت سوز 2 و سه فیتیله نیز اتاق روشنایی را زینت داده و بدنه برخی از آنها منقش به گل و بوته است و با رنگ های صورتی و فیروزه ای در اتاق روشنایی حکایت روزگاری را می کند که خبری از زندگی مدرن امروزی نبود.
پس از گذر از این اتاق ها، اتاق دیگری نیز قرآن های قدیمی با دست نوشته های متعدد را در خود جای داده که گنجینه ای از کلام وحی و جلوه ای از دینداری ملت این سرزمین است.
به گفته رئیس موزه مردم شناسی ارومیه، ساختمان این موزه در سال 1315 هجری شمسی نظمیه شهر ارومیه بوده و در سال 1385 هجری شمسی خریداری شده و در سال 1392 هجری شمسی مرمت شده است.
سیروس اکبرزاده با تاکید بر اینکه موزه مردم شناسی ارومیه جزو برترین موزه های کشور است، افزود: در این موزه 500 قلم اشیا مربوط به فرهنگ، آداب و رسوم و ابزار کشاورزی و دامداری این دیار نگهداری می شود.
به گفته وی نبود فضای کافی اجازه نمی دهد تا بر اشیای موزه اضافه شود اما هر ساله برای تنوع بخشی به موزه، اشیا عوض می شود و اشیای دیگری در معرض دید علاقه مندان قرار می گیرد.
وی راه اندازی بخش مربوط به نسخ و اسناد را از برنامه های آتی موزه بیان کرد و افزود: این بخش با فراهم شدن شرایط راه اندازی می شود و در صورت توسعه فضای موزه، بخشی نیز به صنعت تنورسازی و نحوه پخت نان توسط زنان اختصاص می یابد.
وی دانشجویان، دانش آموزان، محققان و پژوهشگران را بیشترین بازدیدکنندگان این موزه برشمرد و اظهار کرد: این موزه از اواسط اسفند تا 13 فروردین شاهد بیشترین بازدید علاقه مندان است.
اکبرزاده به راه اندازی بازارچه ای در محوطه موزه اشاره کرد و ادامه داد: در این بازارچه صنایع دستی اصیل با قیمتی مناسب به فروش می رسد.
حسین امامی، معاون گردشگری میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان غربی نیز ساختمان موزه مردم شناسی ارومیه را از جمله اماکن تاریخی این منطقه بر شمرد و گفت: این موزه در نیمه نخست سال جاری بیشترین بازدیدکننده خارجی را داشته است.
وی با بیان اینکه هر گردشگر خارجی یک سفیر فرهنگی آذربایجان به شمار می رود، افزود: موزه مردم شناسی ارومیه می تواند در انتقال فرهنگ و رسوم این سرزمین نقش موثری ایفا کند.
یک گردشگر ایرانی مقیم فرانسه نیز در حاشیه بازدید از این موزه گفت: موزه مردم شناسی ارومیه تصاویر زیبایی از فرهنگ این سرزمین را به نمایش گذاشته است و بازدید کنندگان را با حال و هوای گذشته های دور آشنا می کند.
کامران احمدی ادامه داد: لباس های محلی زنان و مردان آذری، ادوات کشاورزی و اتاق های مزین به شیوه و سبک سنتی بیش از هرچیز دیگری جذابیت دارد.
وی ادامه داد: هرچه از فرهنگ آذربایجانی بخواهیم در این موزه وجود دارد و به خوبی گذشته های دور را برای بازدیدکننده تداعی می کند؛ از ساز عاشیق گرفته تا لباس های عشایر و ...
به گزارش ایرنا، عمارت شهربانی ارومیه یا عمارت کلاه فرنگی از ساختمان‌های قدیمی ارومیه است که در سال 1307 شمسی ساخته شد؛ معمار آن 'مشهدی محمدحسین' معروف به 'ملا اوستا' و مهندس آن 'وارطان هوانسیان' از پیشروان مهندسی معماری در ایران بوده است.
این عمارت به منظور استفاده نظامی و اداری به دستور رضاشاه در مرکز شهر و در میدان توپخانه ارومیه بنا و به دلیل نوع استفاده ساختمان به شکل منحنی ساخته شده است.
این عمارت ( موزه مردم شناسی ارومیه) در تاریخ 22 تیر 1379 هجری شمسی با شماره 2761 در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.
8135/3072