اجرای نماهای غیراستاندارد و خطرناک و ناهمخوان با معماری ایرانی - اسلامی این روزها در نقاط مختلف کشور به ویژه شهر ارومیه، یکی از اتفاقات چالش برانگیز حوزه ساخت‌وساز است که در بسیاری از موارد علاوه بر آسیب زدن به سیمای شهری، مغایر با هویت و فرهنگ این منطقه نیز محسوب می‌شود.
پی بردن به این نکته که نظم و نظامی در ساختمان های ساخته شده در شهرهایمان وجود ندارد، چندان مشکل نیست. کافی است در خیابان های شهر قدم بزنیم و نگاهی به ساختمان های چپ و راست خود بیاندازیم تا به روشنی برایمان آشکار شود که معنی «آشفتگی» و «هرج و مرج» نماهای ساختمانی شهر چیست.
به گزارش جماران به نقل از ایرنا، با افزایش ساخت و ساز شهری طی سال های اخیر به ویژه در ارومیه عواملی نظیر سد معبر، تخلیه نخاله های ساختمانی در اطراف شهر، رعایت نشدن "خط آسمان"، چهره شهر را آشفته نشان می دهد؛ تنها در یک کوچه همه ساختمان‌ها نمای متفاوتی با هم دارند و این امر یک هرج و مرج بصری را در دید شهروندان ایجاد می کند.
این در حالی است که استفاده از نماهای خطرناک همچون نمای شیشه‌ای و سنگی که در وقوع زمین‌لرزه بسیار حادثه ساز است و نمای رومی و نماهای ناهمخوان با نمای ایرانی و اسلامی نیز بسیار مرسوم به نظر می رسد که همین امر نیز یک آشفتگی بصری در شهر ایجاد می کند.
وضعیت ظاهری ساختمان ها به قدری آشفته است که در بسیاری از نماهای اجرا شده حتی کوچکترین بررسی و نظارت فنی در اجرای آنها و یا بررسی کیفیت مواد مورد استفاده در اتصال نما به سازه صورت نگرفته که در صورت وقوع زمین‌لرزه و یا گذشت زمان خطرات جبران ناپذیری برای دیگران به ویژه برای عابران و خودروهای پارک شده به همراه خواهد داشت.
طرح مدونی برای ساماندهی نمای ساختمانی وجود ندارد
معاون هماهنگی امورعمرانی استانداری آذربایجان‌غربی در خصوص وضعیت نماهای اجرا شده به ویژه در ارومیه گفت: متاسفانه اجرای نمای ساختمانی نه تنها در شهر ارومیه و آذربایجان‌غربی بلکه در کشور براساس ضابطه نظام‌مندی نیست و در این زمینه تنها کلیاتی مبنی بر الزامی بودن اجرای نما برای دریافت پایان‌کار وجود دارد و دراین خصوص طرح‌های معماری و شهرسازی مدونی نداریم.
آیدین رحمانی اضافه کرد: برای بهبود وضعیت نماها، حرکت به سمت تدوین آیین‌نامه و دستورالعمل آغاز شده و دولت نیز در حال تدوین برنامه آن است؛ با این حال، هم اکنون عملیاتی و فراگیر نشده است.
وی بیان کرد: بیشتر نماهای اجرا شده بافت و نمای شهری را دچار به‌هم ریختگی کرده و حتی در یک منطقه تمام ساختمان‌های اجرا شده نمای متفاوتی با هم دارند.
وی ادامه‌داد: نسبت به رویه موجود و عدم نظارت دقیق و رعایت طرح‌های معماری ایرانی اسلامی نقد داریم و در این خصوص شهرداری‌ها باید به وظیفه خود مبنی بر ابلاغ دستورالعمل اولیه به آنها و طرح‌های تفضیلی بیش از پیش نظارت کنند تا بافت شهری براساس معماری ایرانی اسلامی و نمای شهری یک شکل و آراسته توسعه یابد.
آمادگی سازمان نظام مهندسی برای مقابله با نماهای غیراستاندارد
رییس سازمان نظام مهندسی ساختمان آذربایجان‌غربی نیز در این خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: بحث نمای ساختمانی با توجه به سیما و منظر شهری در زیبایی شهر و روحیه شهروندان تاثیرگذار است و نحوه اجرای نمای ساختمان‌ها از دیدگاه سیما و منظر شهری و دیدگاه مقاومت و الحاقات به سازه بسیار مهم به نظر می رسد.
بهرنگ دیلمقانی افزود: در ارومیه مردم از ۲ نمای کلاسیک و شیشه‌ای به میزان زیادی استفاده می‌کنند و سازندگان توجهی به اجرای نمای استاندارد ندارند.
وی اضافه کرد: سازندگان و مالکان به توصیه متخصصان هم توجهی نمی‌کنند و در اتصال نما به سازه و الحاقات سازه‌ای و اتصال سنگ‌ها به ملات پشت‌کار، مشکلات بسیاری وجود دارد.
رییس سازمان نظام مهندسی ساختمان آذربایجان‌غربی ادامه داد: هرچه وزن سازه بالا باشد، حین زلزله خطرات بیشتری ایجاد و خرابی زیادی به بار خواهدآمد.
وی درخصوص نماهای کلاسیک اظهار کرد: این نوع نماها ضوابط خاصی در مقررات ملی ساختمان دارند ولی متاسفانه توسط سازندگان رعایت نمی‌شود و بعد از اجرا در هر لحظه ممکن است عواقب خطرناکی به همراه داشته باشند.
دیلمقانی بیان کرد: سازمان نظام مهندسی ساختمان آذربایجان‌غربی آماده است با امضای تفاهم‌نامه‌ای با شهرداری‌ها برای ساماندهی وضعیت نامناسب نماهای ساختمان‌ها، اقدامات لازم و موثر را انجام دهد.
اجرای نماها براساس تقلید کورکورانه و هیجانات ذهنی
قائم‌مقام شهردار ارومیه هم در خصوص وضعیت نماها در این شهر گفت: یکی از مشکلات مهم در کشور، ناهمگونی در سیمای شهری است که منجر به آشفتگی بصری، بی‌هویتی در نما و فقدان الگوهای به‌روز و فاخر برگرفته از معماری بومی شده که خود نتیجه دهه‌های متمادی رشد شهری بی‌برنامه و شتاب زده ناشی از شهرنشینی گسترده است.
غلامرضا عدل دوست افزود: روندی که طی سال‌های اخیر و در بخش نمای ساخت‌وسازها صورت گرفته و با آن روبرو بوده ایم، تقلیدهای کورکورانه و ماجراجویی‌ها و هیجان‌های ذهنی در معماری شهری و نمای ساختمانی و مصالح به کار رفته در آن است و با وجود الگوهای معمار اصیل ایرانی، در ساخت‌وسازهای جدید و انبوه‌سازی‌های شهرک‌های جدید ارومیه، توجه به اصول معماری اصلی و با هویت نادیده انگاشته می‌شود.
وی در خصوص چرایی برخورد نکردن با نماهای غربی و خطرناک گفت: روندی که تاکنون در نظارت شهرداری‌ها بر ساخت‌وسازها و نماهای شهری وجودداشته، تاکید بر نماسازی و اخذ پایان‌کار و براساس دستورالعمل شورای عالی شهرسازی و معماری ایرانی بوده است و در این مورد مالکان و معماران به صورت سلیقه‌ای اقدام کرده‌اند.
وی اظهار کرد: در خصوص نماهای شیشه‌ای یا سنگی درصدهایی برای حد نصاب استفاده از مصالح وجود داشته که متاسفانه معماران و مجریان نظارت دقیق بر رعایت اجرای آنها نداشته و بنا داریم در آینده با تدوین دستورالعمل و تشکیل کمیته‌های فنی نماهای شهری نظارت بیشتری بر نحوه اجرای نماها داشته‌باشیم.
قائم مقام شهردار ارومیه در خصوص برنامه‌های شهرداری برای بهبود روند معماری و نمای شهری بیان کرد: تمام تلاش ما این است که لباس شهر درست باشد که در این خصوص دستورالعمل نماسازی ساختمان‌ها با توجه به ضوابط و مقررات اسناد فرادست و قوانین مندرج در مقررات ملی ساختمان در حال تدوین بوده و مقدمات تشکیل و مدیریت کمیته‌های فنی ساماندهی منظر شهر در شهرداری‌ها توسط سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور در حال اقدام است.
منظر شهری عبارت از ترکیبی از آمیزه های فیزیکی، هندسی و طبیعی فضاهای شهری است که بر اساس اصول زیباشناسی و تناسب رنگ ها با رعایت ضوابط کاربری فضا و با استفاده از ذوق و هنر معماری به وجود می آید. در فضاهای شهری هنر معماری می تواند با استفاده از سه عنصر فیزیک (مصالح ساختمانی)، هندسه(تجسم فضایی شکل ها) و طبیعت(بستری که شهر روی آن ساخته شده) منظری را ایجاد کند که بر بیننده و استفاده کننده از فضای شهری تاثیر زیبا شناسانه ای بگذارد.
