تدابیر دولت در بخش گلخانه ها، مکانیزاسیون، آبیاری های نوین و ترویج کشاورزی در آذربایجان غربی علاوه برافزایش درآمد کشاورزان منجر به حرکت در مسیر پایداری منابع آبی و کاهش ۴۰ درصدی مصرف آب در این بخش شده است.
با توجه به مصرف حدود ۹۰ درصدی منابع آبی حوضه آبریز دریاچه ارومیه در بخش کشاورزی، یکی از مهمترین برنامه های دولت تدبیر و امید در آذربایجان غربی در راستای مدیریت پایدار منابع آبی حوضه، کاهش ۴۰درصدی مصرف آب در بخش کشاورزی و در راستای احیای این دریاچه طی یک برنامه پنجساله بوده‌است.
به گزارش جماران به نقل از ایرنا، این اقدام با انجام سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی‌های لازم و با مجموعه‌ای از راهکارهای سازه‌ای و مدیریتی در جهت افزایش بهره‌وری و در راستای پایداری کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی محقق شد بطوریکه اجرای طرح‌های ستاد احیای منجر به صرفه جویی در مصرف بیش از ۵۵۸ میلیون مترمکعب آب در سالهای اخیر شده‌است.
از این میزان صرفه جویی نیز ۲۳۰ میلیون متر مکعب آب از طریق استفاده از فنون علمی و فنی و ۳۲۸ میلیون متر مکعب از محل کاهش دریافت از محل سدهای استان به دریاچه ارومیه روانه شده است.
با تدابیر دولتمردان در هفت سال گذشته در آذربایجان غربی در راستای تحقق این هدف گامهای استواری برداشته شده‌است که علاوه بر کاهش مصرف منابع آبی، افزایش تولید و اشتغالزایی وسیع نیز در بخشهای مختلف شهری و روستایی را در پی داشته‌است.
در این راستا در طول فعالیت دولت تدبیر وامید افزون بر ۶ هزار طرح با سرمایه گذاری افزون بر یکهزار و ۶۰۰ میلیارد تومان در آذربایجان‌غربی افتتاح شده که در این طرح ها برای بیش از ۲۱هزار و ۱۶۴ نفر اشتغالزایی شده‌است.
۵۰ درصد از این طرح‌ها همواره به پروژه‌های حوزه آب و خاک مربوط بوده که بیش از ۹۰ درصد این طرح ها مربوط به آبیاری های نوین کشاورزی و گلخانه ها می‌باشد که بیانگر جهشی وسیع و همتی مضاعف در صرفه جویی در مصرف آب و افزایش بهره وری است.
هزینه ۲۷۵۰ میلیارد ریالی دولت برای بخش کشاورزی آذربایجان غربی
رییس دفتر استان‌های ستاد احیای دریاچه ارومیه در گفت و گو با ایرنا گفت: از آغاز فعالیت این ستاد تاکنون بیش از ۲ هزار و ۷۵۰ میلیارد ریال در حوزه کشاورزی برای مدیریت مصرف آب و کمک به احیای دریاچه ارومیه هزینه شده است.
فرهاد سرخوش با بیان اینکه این مقدار اعتبار در چهار حوزه آب و خاک، زراعت، ترویج و باغبانی هزینه شده‌است، اظهار داشت: هرچند طرح‌های مهم انتقال آب به دریاچه ارومیه در مراحل پایانی است و هنوز به بهره برداری کامل نرسیده ولی تاثیر سایر اقدامات را می‌توان امروز به وضوح در جان گرفتن دریاچه ارومیه مشاهده کرد.
وی با بیان اینکه طبق آمار میزان مصرف آب کشاورزی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه ۴۰ درصد کاهش یافته است، گفت: احیای دریاچه ارومیه نیازمند همکاری و همدلی همه‌جانبه است.
وی با قدردانی از روستاییان در حمایت از طرح‌های کشاورزی ستاد احیای دریاچه ارومیه، بیان کرد: این ستاد در کنار احیای نگین آبی آذربایجان در تلاش برای ارتقای وضعیت معیشت کشاورزان نیز است.
رییس دفتر استان‌های ستاد احیای دریاچه ارومیه، توسعه روش‌های نوین آبیاری، انتقال آب با لوله، تهیه کاداستر اراضی و مطالعه و اجرای شبکه فرعی آبیاری و زهکشی را از مهمترین طرح‌های ستاد احیای دانست.
مصرف آب بخش کشاورزی باید به کمتر از نصف برسد
استاندار آذربایجان غربی نیز در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: هفت میلیارد متر مکعب از منابع آبی استان سالانه در زیرحوضه دریاچه ارومیه برای کشاورزی سنتی مصرف می‌شود که باید این میزان به سه میلیارد متر مکعب برسد.
محمد مهدی شهریاری اظهار داشت:کشاورزان آذربایجان غربی درسال‌های اخیر اهتمام خاصی به آبیاری‌های مدرن داشتند که بهره‌گیری از این شیوه‌های نوین موجب افزایش تولید با استفاده بهینه از آب خواهد شد.
وی بیان کرد: آذربایجان غربی به عنوان دومین استان پرآب کشور که از آن به عنوان انبار آب ایران هم یاد می‌شود توان تامین آب کشاورزی و آب دریاچه ارومیه را دارد.
شهریاری گفت: این استان در سال ۱۳۹۷ بارندگی خوبی را شاهد بود و هرچند در سال گذشته کاهش ۲۵ درصدی بارش ها را تجربه کرد و متوسط بارندگی آن به ۳۶۰ میلیمتر رسید اما با مشکلی در تامین آب روبرو نشد.
نماینده عالی دولت در آذربایجان غربی یادآور شد: این استان یک میلیون هکتار زمین کشاورزی دارد که ۴۰۰ هزار هکتار آن تحت کشت آبی و بقیه دیم است.
وی افزود: در ۳۰ سال گذشته گسترش زمین های کشاروزی و آبیاری آن به صورت غیرعلمی سبب خشک شدن دریاچه ارومیه شد.
شهریاری اظهار داشت: اکنون حدود هفت میلیارد مترمکعب آب در بخش کشاورزی مصرف می‌شود که این رقم باید بین ۱ تا ۲ میلیارد مترمکعب باشد.
وی افزود: در صورتی که مصرف آب کشاورزی بهینه شود، برای احیای دریاچه ارومیه و اینکه به تراز اکولوژیک برسد، بسیار مفید است.
استاندار آذربایجان غربی اظهار داشت: پس از خشک شدن دریاچه ارومیه و تشکیل ستاد احیای آن، محدودیت هایی برای حقابه کشاورزی اعمال و پروژه های سدسازی در دریاچه ارومیه متوقف شد و حتی محدودیت هایی نیز در توسعه بخش کشاورزی، تخصیص آب کشاورزی و گلخانه ها اعمال شد.
وی افزود: در این میان حتی برخی پروژه هایی که بالای ۵۰ درصد پیشرفت داشتند، رها شدند زیرا ستاد احیای معتقد بود سدها سبب می‌شوند که حقابه دریاچه واریز نشود و از این رو پیمانکاران رها شدند که مشکلات حقوقی هم به بار آورد.
نماینده عالی دولت در آذربایجان غربی اضافه کرد: امسال کار ستاد احیای دریاچه ارومیه پایان می پذیرد و درخواست‌های زیادی درباره بهینه سازی مصرف آب در بخش کشاورزی داریم که در پی اجرای آن هستیم.
وی گفت: البته دولت اقدام های بسیار بزرگی در زمینه آبیاری نوین در آذربایجان غربی انجام داده است و تاکنون ۶۰ هزار هکتار از مزارع استان تحت پوشش شبکه گذاری اصلی و فرعی قرار گرفته اند.
وی افزود: اگر برنامه ریزی کنیم هم می توانیم از آب برای بخش کشاورزی استفاده کنیم و نیز حقابه دریاچه ارومیه را تامین کنیم.
استاندار آذربایجان غربی همچنین گفت: تونل سد کانی سیب به طول ۳۶ کیلومتر و با صرف ۹ هزار میلیارد تومان اعتبار در مراحل پایانی است که با افتتاح آن سالانه ۶۰۰ میلییون مترمکعبانه آب به دریاچه ارومیه واریز می شود
وی با اشاره به پیشرفت فیزیکی ۹۰ درصدی شبکه‌گذاری فرعی و اصلی چهار سد «کرم‌آباد»، «چایپاره»، «پیرانشهر» و «تکاب» گفت: برنامه داریم در صورت تامین اعتبار، طرح‌های آبرسانی به زمین های کشاورزی پایین دست سدها امسال به بهره برداری برسند.
شهریاری اظهار داشت: سد کرم‌آباد نیز سال گذشته به بهره برداری رسید که شبکه گذاری اصلی وفرعی حدود ۲۰ هزار هکتار از زمین های پایین دست در حال انجام است
وی گفت: اجرای طرح‌های شبکه گذاری آبرسانی در چهار هزار هکتار از اراضی سد چایپاره، ۱۲ هزار هکتار در پیرانشهر و پایین دست سد تکاب نیز انجام می‌شود.
شیوه های نوآورانه شگردی برای افزایش بهره وری آب
رییس سازمان جهادکشاورزی آذربایجان‌غربی نیز در گفت و گو با ایرنا با بیان اینکه طرح‌های ستاد احیای منجر به صرفه جویی در مصرف بیش از ۵۵۸ میلیون مترمکعب آب شده است، افزود: ۲۳۰ میلیون متر مکعب آب از طریق استفاده از فنون علمی و فنی و ۳۲۸ میلیون متر مکعب از محل کاهش دریافت از محل سدهای استان در حوضه آبریز دریاچه ارومیه بوده‌است.
رسول جلیلی درباره محصولات کشاورزی تولیدی در آذربایجان غربی گفت: این استان ۸۳۰ هزار هکتار اراضی قابل کشت دارد که ۴۰۰ هزار هکتار اراضی دیم و ۳۱۰ هزار هکتار اراضی آبی و ۱۲۰ هزار هکتار باغات است که ۴۶ نوع محصول در این اراضی تولید می‌شود.
جلیلی ادامه داد: آذربایجان‌غربی با تجهیز یکهزار هکتار از اراضی کشاورزی خود به شیوه آبیاری نوین در فروردین و اردیبهشت سال ۱۳۹۹، استان پیشتاز کشور در این عرصه شد و تاکنون نیز یکهزار و ۳۰۰ هکتار از اراضی کشاورزی منطقه در سال جاری به این شیوه های نوآورانه تجهیز شده‌است.
وی با اشاره به اینکه از مجموع اراضی کشاورزی استان ۲۶۵ هزار هکتار برای اجرای طرح های آبیاری نوین مستعد هستند، اظهار داشت: ۶۶ هزار هکتار آن به شیوه های نوین آبیاری در کشاورزی تجهیز شده‌است
طرح های آب و خاک گامی در راستای کاهش مصرف آب
معاون آب و خاک سازمان جهادکشاورزی آذربایجان‌غربی گفت: امسال حدود یکهزار و ۳۰۰ هکتار از اراضی کشاورزی استان به آبیاری نوین مجهز شده است.
علی اصغرزاده افزود: تجهیز این میزان اراضی در سه ماه اول سالجاری در حالی صورت گرفت که طی سال گذشته در مجموع چهار هزار هکتار از اراضی استان به آبیاری نوین‌مجهز شده بود.
وی با بیان اینکه ۲۶۵ هزار هکتار از اراضی کشاورزی این استان برای اجرای طرح‌های آبیاری نوین مستعد است، بیان کرد: از این میزان در سطح ۶۶ هزار هکتار شیوه‌های نوین آبیاری اجرا شده که ۲۲ هزار و ۲۲۱ هکتار آن در دولت تدبیر و امید رقم خورده است.
معاون آب و خاک و امور مهندسی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان‌غربی ادامه داد: از مجموع ۲۶۵ هزار هکتار اراضی مستعد برای پیاده‌سازی شیوه آبیاری‌های نوین، حدود ۶۱ هزار و ۵۷۱ هکتار از محل ساماندهی آب‌های مرزی استان با ۹۵ درصد پیشرفت فیزیکی به اهتمام دولت تدبیر و امید در استان طراحی شده و در حال اجراست.
اصغرزاده گفت: بخشی از اعتبارات این طرح ها استانی و بخشی نیز ملی بوده که تا کنون یکهزار و ۴۰۰ میلیارد تومان برای آن هزینه شده و برای اتمام آن به ۳۰۰ میلیارد تومان نیز نیاز است.
وی با اشاره به حمایت های دولت در این راستا ادامه داد: تسهیلاتی به متقاضیان در این راستا پرداخت می‌شود که براساس استاندارد اعلام شده برای هر هکتار زمین به روش آبیاری قطره ای ۱۷.۵ میلیون تومان یارانه دولتی تعلق می‌گیرد.
وی افزود: در زمینه آبیاری بارانی نیز ۱۰.۵ میلیون تومان کمک بلاعوض دولتی ارائه و برای آبیاری کم فشار نیز به ازای هر هکتار ۷.۵ میلیون تومان تسهیلات بلاعوض دولتی پرداخت می‌شود.
کاهش ۱۰ برابری مصرف آب با رونق گلخانه‌ها در آذربایجان غربی
مدیر شهرک های کشاورزی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: کشت گلخانه‌ای به عنوان یکی از پیشران‌های توسعه در اقتصاد آذربایجان‌غربی مطرح است.
سعید جفایی افزود: افزایش سهم آن در بخش کشاورزی توام با کاهش ۱۰ برابری مصرف آب و افزایش چندین برابری تولید است که هر دوی این موارد، ارمغانی از سوی دولت تدبیر و امید برای رونق و راندمان بالای پایتخت کشاورزی کشور به شمار می‌رود.
وی با اشاره به صرفه جویی بالای آب در گلخانه های استان بیان کرد: در کشت سبزی و صیفی جات شاهد کاهش مصرف ۱۰ تا ۱۲ برابری آب هستیم که جهشی در راستای بهره وری از منابع تولید است.
مدیر شهرکهای جهادکشاورزی آذربایجان‌غربی با اشاره به اینکه کشت سبزی و صیفی‌جات در گلخانه های استان انجام می‌شود، اضافه کرد: میزان محصول تولیدی در هر هکتار کشت گلخانه‌ای ۱۰ برابر کشت معمولی است که در کاهش هزینه های تولید یک گام موفق است.
وی با بیان اینکه ۳۴ سرمایه گذار در آذربایجان غربی در این زمینه فعال هستند، افزود: به ازای هر هکتار ۱۰ تا ۱۲ نفر در این گلخانه ها اشتغال دارند که با توجه به نوع سازه متغیر است.
آذربایجان‌غربی دارای بیش از سه میلیون نفر جمعیت است که تنوع آب و هوایی آن باعث شده یکی از استان های موفق در حوزه کشاورزی باشد؛ این استان دارای ۸۵۰ هزار هکتار اراضی کشاورزی است.
جمعیت بهره بردار کشاورزی استان آذربایجان غربی ۲۳۵ هزار نفر است که این جامعه سالانه حدود ۶.۲ میلیون تن محصولات کشاورزی تولید می‌کنند.
طرح های احیای دریاچه ارومیه با تدبیر دولت تدبیر و امید از سال ۱۳۹۳ آغاز شد و با وجود اینکه پیش از اجرای این طرح‌های ۲۹ گانه، دریاچه تنها ۵۰۰ میلیون مترمکعب آب داشت، هم اینک نزدیک به سه میلیارد و ۵۰۰ میلیون مترمکعب آب دارد که این رقم در برخی مواقع به نزدیک پنج میلیارد و ۵۰۰ میلیون مترمکعب هم رسیده است.
