یکی از مسائلی که در سال‌های اخیر افکار عمومی را متوجه خود کرده، موضوع «اختیارات و وظایف نمایندگان مجلس» است؛ قوانین توسط قوه مقننه و از طریق مجلس شورای اسلامی که نمایندگان منتخب مردم هستند اعمال می‌شود و هر نماینده سوگند یاد می‌کند که به پاسداری از حریم اسلام و نگهبانی از دستاوردهای انقلاب اسلامی، رعایت امانت و تقوا در انجام وظایف وکالت، پایبندی به استقلال و اعتلای کشور، دفاع از قانون اساسی و مدنظر قرار دادن آزادی مردم و تامین مصالح آنان ملتزم باشد.
با بررسی‌های این احکام قانونی می‌توان دریافت که جایگاه مجلس شورای اسلامی در ۲ بعد قانونگذاری و نظارت بسیار رفیع است و نمایندگان در برنامه‌ریزی و سیاستگذاری‌های کلان جامعه از قدرت و توانایی‌های لازم برخوردار هستند اما در برخی از موارد هم انتظار مردم از نمایندگان خارج از وظایف آنان می‌باشد و هم خود نمایندگان آذربایجان‌غربی گاهی این نقش را در عرصه «وعده‌های انتخاباتی»، «عمل به وظایف» و «حفظ وحدت اقوام ساکن در استان» گم می‌کنند.
یک فعال سیاسی در ارومیه نیز در خصوص ارزیابی عملکرد نمایندگان ادوار گذشته و حال مجلس شورای اسلامی معتقد است که بیشتر نمایندگان مجلس از مسوولیت قانونگذاری و وظایف ذاتی خود به امر محلی و پیگیری مطالبه‌های خرد حوزه انتخابیه تنزل کرده‌اند.
هوشنگ عطاپور ادامه داد: در فرآیند آسیب‌شناسی ناکارآمدی سیستم‌ها دقیقا می‌توان آدرس ایراد نهفته در نهادهای مسوول حاکمیتی را به دلیل انحراف مجریان از شرح اهداف، ماموریت و رسالت اساسی خود بازشناخت.
وی اضافه کرد: اگر قوه مقننه و نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی را به عنوان بخش مهم و تاثیرگذار در حکمرانی خوب بدانیم که در اصل هم هستند، انحراف از ماموریت اصلی قانونگذاری و نظارت بر عملکرد دستگاه‌های اجرایی موجب شده که آنان وقت خود را به جای طراحی سیستم کارآمد مدیریت برنامه‌محور امور مملکت، به مسائل خرد محلی اختصاص دهند و همین خصلت آنان را از اصلاح امور و تدوین راهبردهای بنیادین توسعه و پیشرفت کشور بازداشته است.
وی اظهار داشت: در آذربایجان‌غربی عموما صدای نمایندگان اگرچه بلند است اما در مجلس شورای اسلامی صدایی که نماد طرح مسائل اصلی و بنیادین توسعه منطقه باشد، به گوش نمی‌رسد.
وی بیان کرد: عموما هیچ‌نوع وحدت و همکاری با عرق استانی را در بین نمایندگان آذربایجان‌غربی و ارومیه شاهد نیستیم و مجمع نمایندگان این استان عملا یک عنوانی بیشتر نیست و هنوز نتوانسته‌ایم فراتر از تمایلات قومی و حوزه‌ای، راهبرد واحد و منسجمی برای حل مشکلات توسعه‌نیافتگی آذربایجان‌غربی را از زبان این نمایندگان بشنویم.
وی اضافه کرد: چه نمایندگان شهرستان ارومیه و سایر نمایندگان استان، در خود گرایشی برای وحدت و هم‌گرایی استانی جهت صدور سخن واحد برای احقاق حق همه‌جانبه استان نشان نمی‌دهند؛ آن چه مشخص است یک نوع ساخت فکری متعارض و گاه غیرقابل جمع در بین نمایندگان استان ما وجود دارد که موجب می‌شود شاهد پراکندگی نیروهای سیاسی استان برای پیگیری منافع بلندمدت و کوتاه‌مدت شهروندان باشیم.
سخنگوی اصلاح‌طلبان آذربایجان‌غربی ادامه داد: شهروندان نیز به دلیل تنزل امر سیاسی و محدودیت دایره انتخاب خود به جای شایسته‌گزینی و توجه به شعارهای توسعه‌محور و پیشرفت‌گرا به ورطه قوم‌گرایی مبتذل سوق داده می‌شوند که همین نوع انتخاب از روی اجبار و اضطرار مصنوعی سیاسی، چرخه معیوب تداوم ناکارآمدی عملکردی و واگرایی بین نمایندگان مجلس شورای اسلامی و گسست بین نمایندگان و شهروندان را تشدید می‌کند.
عطاپور ادامه داد: آنچه از همین دست ارزیابی‌های کلی به دست می‌آید بدین شکل قابل جمع‌بندی است که نمایندگان استان ما به شدت محلی‌گرا و صرفا دنبال مسایل خرد رای‌جمع‌کن حوزه انتخابیه خود هستند و کمتر نگاه و راهکار ملی برای حل مشکلات محلی دارند؛ زیرا بسیاری از نابرابری‌ها و بی‌عدالتی ریشه در تمرکزگرایی نظام اجرایی دارد و تاکنون نمایندگان استان ما و سایر استان به دنبال اجرای اصل ۴۸ و ۱۹ قانون اساسی نرفته و اجرایی نکرده‌اند.
وی اضافه کرد: موضوع بعد دخالت در امور اجرایی و کار دولت است که به ایجاد تنش بین قوه مجریه و مقننه می‌انجامد که حاصل آن هم هیچ نفعی برای مردم ندارد و صرفا نوعی مهره چینی نیروهای وابسته به خود برای انتخابات بعدی است.
وی تاکید کرد: نقص بعدی دامن زدن به قومیت‌گرایی و روشن کردن گرایش‌های افراطی برای جذب رای و ایجاد شکاف و ۲دستگی در میان شهروندان و شمال و جنوب استان است که بعد از هر انتخاباتی ما با ویرانی بخشی از سرمایه اجتماعی و استحکام جامعه می‌مانیم.
وی بیان کرد: به طور کلی کارنامه چندان درخشانی را که موید کمک نمایندگان برای توسعه کلان و برنامه‌محور استان باشیم را شاهد نیستیم؛ البته این به معنای تخطئه همه خدمات آنان نیست ولی آنچه نمایندگان استان به عنوان کارنامه از خود معرفی می‌کنند، امور اجرایی و از وظایف قوه مجریه است؛ یعنی راه‌سازی، مدرسه‌سازی، بیمارستان‌سازی و عواملی از این قبیل از وظایف دولت است.
وی اظهار داشت: کار اصلی نمایندگان قانونگذاری و ریل‌گذاری برای مکلف‌کردن دولت‌ها به اجرای وظایف خود است، نمایندگان از حیث این معیار ارزیابی کارنامه درخشانی ندارند و هرگز هم در گزارش به شهروندان به این عملکرد اصلی خود اصلا اشاره‌ای نمی‌کنند بلکه فعالیت‌هایی را تبلیغ می‌کنند که در واقع از وظایف دولت و قوه‌مجریه بوده و منابع آن را هم دولت تامین کرده‌است.
سخنگوی اصلاح‌طلبان آذربایجان‌غربی اضافه کرد: چهار سال نمایندگی فعلی در حال اتمام است و نمایندگان استان ما گزارش دهند چند طرح ملی و کلان در حوزه راه، جاده، آب، فرودگاه، صنعت، گردشگری و عواملی از این قبیل را در مجلس برای توسعه استان تصویب یا کارسازی کرده‌اند؟
عطاپور ادامه داد: کدام طرح‌های کلان ملی در آذربایجان‌غربی با تلاش نمایندگان در سال‌های آتی قرار است اجرایی شود و برای حقوق معلمان، کارگران، پرستاران، کارمندان، بیمه‌های اجتماعی، مسکن جوانان، ازدواج جوانان، بیکاری، حل مشکلات کارفرمایان و تولیدکنندگان، کشاورزان و دامداران چه قوانینی تصویب کرده‌اند؛ «کار نمایندگان این‌هاست، نه اجرای آسفالت جاده فلان روستا یا گازرسانی به فلان شهر!».
«نوید دولت‌خواه» از شهروندان ارومیه‌ای که به نظر می رسد انتظاری فراتر از وظایف قانونی نمایندگان مجلس برای آنان متصور است، عقیده دارد که نمایندگان این شهر در دوره‌های گذشته مجلس به ندرت خواسته‌ها و انتظارات مردم را مدنظر قرار داده‌اند و افزود: توان نمایندگان به صورت تجمیعی در مسیر پیشرفت ارومیه قرار نگرفته‌است.
«سعید آباجالو» از دیگر شهروندان ارومیه‌ای نیز تاحدودی نگاه ایده‌آل‌گرایانه به نمایندگان مجلس دارد و با تاکید بر اینکه عملکرد آنان باید در ارتقای سطح رفاه اجتماعی مردم نمایان شود، گفت: این رفاه در زندگی مردم مشاهده نمی‌شود؛ پس این یعنی نمایندگان ما عملکرد چشمگیر نداشته‌اند.
رضا سعید، یکی دیگر از شهروندان ارومیه‌ای با اشاره به اینکه عملکرد نمایندگان تاکنون چیزی جز وعده نبوده‌است، گفت: نمایندگان ما فقط به فکر حرکت‌های عوام‌فریبانه هستند و وعده توخالی به مردم می دهند و پس از راهیابی به نفع خود کار می‌کنند.
وی اظهار داشت: یکی از ملاک‌های گزینش نمایندگان، میزان راست‌گویی آنان است؛ آیا افرادی که در گذشته دهها وعده توخالی و غیرقابل عمل به مردم داده و بعد آنها را به فراموشی سپرده‌است، شایسته نمایندگی است؟
عضو هیات علمی دانشگاه ارومیه در رشته حقوق نیز گفت: معلم وقتی به دانش‌آموز خود نمره می‌دهد که ورقه امتحانی او را مناسب ببیند ولی وقتی ورقه سفید باشد نمره‌ای به دانش‌آموز تعلق نمی‌گیرد؛ در حال حاضر نیز عملکردی از نمایندگان وجود ندارد که به آنان نمره تعلق بگیرد و به نوعی عملکرد آنان قابل نمره دادن نیست.
رضا نیکخواه افزود: نه تنها نمایندگان استان بلکه در حالت کلی مجلس فعلی کارکرد مناسبی ندارد که چشمگیر و قابل بحث و تبادل‌نظر باشد.
نماینده مردم میاندوآب، شاهین‌دژ و تکاب در مجلس شورای اسلامی اما در جایگاه دفاع نظر متفاوتی دارد و معتقد است که نمایندگان مردم در خانه ملت تمام تلاش‌های خود را انجام داده‌اند و هر کسی در حوزه و حیطه عمل خود پیگیر مسائل بوده‌است.
همایون هاشمی ادامه داد: شرایط عمومی کشور به گونه‌ای است که از تلاش‌های صورت گرفته نمی‌توان نتیجه مورد انتظار را بهره‌برداری کرد اما با همه این اوصاف نمایندگان ملت در حوزه‌های خود عملکرد مناسبی داشتند و خود مردم نیز به عینه این تلاش‌ها را در حوزه‌های مختلف راه‌وشهرسازی، توسعه روستایی، توسعه امکانات رفاهی و پزشکی و عواملی از این قبیل شاهد هستند.
وی اضافه کرد: نتیجه‌گیری از طرح‌ها و بهره‌برداری از آنها دیگر بر عهده نمایندگان ملت نیست و در این مرحله پیمانکار و مجری طرح موظف است که طرح را در سریع‌ترین زمان ممکن به مرحله بهره‌برداری برساند.
وی تاکید کرد: توسعه نیازمند همکاری و مشارکت بوده و نمایندگان به تنهایی کاری را انجام نداده‌اند بلکه مشارکت موجود در میان نمایندگان تسری بخش امورات است.
نماینده مردم میاندوآب، شاهین‌دژ و تکاب در مجلس گفت: تمامی تلاش‌ها در همه حوزه‌ها توسط نمایندگان ملت در مجلس شورای اسلامی صورت می‌گیرد ولی مجری این تلاش‌ها بر عهده دولت است که خروجی را نشان دهد.
خبرنگار ایرنا در این خصوص قصد مصاحبه با «جهانبخش محبی‌نیا» نماینده مردم میاندوآب، تکاب و شاهین‌دژ و «قسیم عثمانی» نماینده مردم بوکان در مجلس شورای اسلامی را داشت که طی چندین بار تماس، دسترسی به آنان امکان‌پذیر نشد.
به گزارش ایرنا هیچ فردی تلاش نمایندگان مجلس شورای اسلامی در ادوار گذشته را منکر نیست و منتقدان تنها، خروجی مورد انتظارشان را جستجو می‌کنند؛ دستاوردهایی که تنها از طریق راهیابی افراد نخبه و صاحب‌فکر به مجلس، تمرکز بر وظایف ذاتی نمایندگی برای حل مشکلات محلی، پرهیز از وعده و وعید انتخاباتی، خودداری از دامن‌زدن به مسایل قومیتی و دخالت نکردن در امور اجرایی میسر می شود و مردم نیز در طرف دیگر باید انتظار معقولی از نمایندگان خود داشته باشند.
