امسال 89 مین سالگرد زلزله بزرگ 16 اردیبهشت سال 1309 سلماس است؛ زلزله ای که باعث تخریب صد درصدی تمام شهر و روستاهای ناحیه سلماس شد.
به گزارش ایسنا منطقه آذربایجان غر بی، زلزله 1309 سلماس که بزرگی آن بیش از 7.2 درجه براورد می شود علاوه بر خساراتهای فراوان متاسفانه باعث وفات حداقل 2500 نفر از اهالی سلماس شد که قبلا بیش از 50.000 از آنان در طی وقایع جنگ جهانی اول ، جیلولوق ، شورش ارامنه و سیمیتقو کشته شده بودند .
دکتر توحید ملک زاده دیلمقانی نویسنده کتاب تاریخ 10هزارساله سلماس در اینخصوص در گفت و گو با ایسنا گفت: پس از زلزله وحشتناک یک عده تقریباً سیصد نفری که در زیر آوارهای شهر مانده بودند در نتیجه مجاهدت سربازان پادگان سلماس از زیر خاک بیرون آورده شده و در مریضخانه های موقت ارتش که به وسیله چادرهایی تهیه شده بود تحت معالجه قرارگرفتند.
ملک زاده بیان کرد: نان و غذا به وسیله اتومبیل های امداد از نقاط دیگر آذربایجان به سلماس حمل و وسایل آسودگی اهالی و مجروحین کاملاً فراهم شد، منصور والی وقت آذربایجان و سرتیپ حسن خان مقدم ( ظفرالدوله ) فرمانده لشکر شمالغرب و چند نفر از رؤسا برای بازدید نقاط زلزله زده از تبریز وارد سلماس شدند و وجوه زیادی از طرف دولت و شیرو خورشید سرخ (هلال‌احمر فعلی ) بین زلزله زدگان تقسیم گردید .
وی اظهار کرد: در ارومیه نیز پس از دریافت خبر زلزله در سلماس و تخریب کامل سلماس فوراً هیئت مؤسسه شیرو خورشید سرخ (سابق ) ارومیه تشکیل و موضوع کمک و مساعده به زلزله زدگان سلماس مطرح و بلا فاصله آقای حاج امیر نظمی افشار از اعضاءپیشقدم در امور خیریه و عضو جمعیت مزبور با آقای دکتر علی احمد خان مقادیری دارو و سایر مایحتاج لازم را برداشته برای معاینه و معالجه مجروحین به سلماس عزیمت کردند .
ملک زاده افزود: دکتر امیر اعلم رئیس جمعیت شیر و خورشید سرخ ( سابق) مرکز و پزشک مخصوص دربار به ارومیه رفته و از آنجا وارد سلماس شده و همراه با دو پزشک همراهی به معالجه مردم پرداختند، دکتر حسینقلی صفی زاده فارغ‌التحصیل پزشکی از روسیه که اصلاً از اهالی قره‌باغ آذربایجان بوده و در اثر حمله ارامنه در سال 1297 ش به قریه عربلر (پلدشت) ماکو آمده و در سال 1302 شمسی با درجه سرگردی به خدمت ارتش در آمد و در آن زلزله وحشتناک به معالجه زلزله زدگان پرداخت.
وی تصریح کرد: نجات یافتگان بعدها شرح می دادند که دکتر بی آنکه وقت استراحت داشته باشد خوراک خود را در دستمالی می پیچید و روزها پی در پی مشغول معالجه زخمی ها می شد. اتفاقاً روزی پس از سه روز بی خوابی در اتاق پشت میزش به خواب می رود و در همان حال خواب ، زلزله دیگری رخ می دهد و دیوارهای اتاق فرو ریخته و دکتر زیر سقف می ماند و او را پس از هشت ساعت زنده ولی مجروح از زیر خاک در می آورند.
نویسنده کتاب تاریخ 10هزارساله سلماس خاطرنشان کرد: برای احداث شهر جدید دو نفر مهندس زمین شناس آلمانی ، خواسته شد که در اسرع وقت وارد گردیده قسمت های مختلف منطقه را بررسی کرده اراضی اهرنجان را مناسب تشخیص دادند و طراحی نقشه شهر نیز به مهندس اسداله خان محوّل شد.
ملک زاده اذعان کرد: بالاخره روز 10/3/1309 در روی زمینی به مساحت یک میلیون متر اولین کلنگ ساختمان شهر جدید بدست آقای علی منصور والی وقت بر زمین زده شد و در ظرف چهار ماه در اثر جدیّت مسئولین امر شهری با 36 خیابان متضمّن 1700 خانه با مساجد و حمامّهای کافی و تعداد بیشماری مغازه و دکاکین بنا گردید و نام شهر جدید را شاهپور نهادند و به تدریج جهت ترمیم خرابی دهات همّت گماردند.
گفتنی است این شهر جدید اولین شهر شطرنجی ایران گردید و بعد از انقلاب دوباره سلماس نامیده شد.
/گزارش از سجاد ثقفی ایسنا منطقه آذربایجان غربی/
انتهای پیام
