آذربایجان شرقی مهد صنعت قطعه سازی بود، تا چند سال پیش صنعت قطعه
سازی به عنوان یکی از صنایع شاخص و پربازده بوده و وجود کارخانه‌های خودروسازی و شرکت‌های
بزرگ تراکتورسازی و ماشین‌سازی در تبریز باعث
شد تا واحدهای کوچک و متوسط قطعه‌سازی در این استان ایجاد شده و روزبه‌روز بر تعداد
آنها افزوده شود تا جایی‌که آذربایجان شرقی به قطب قطعه‌سازی کشور تبدیل شد اما اکنون
این صنعت با مشکلات زیادی مواجه شده و متاسفانه شاهد بیکاری کارگران یا عدم پرداخت
حقوق کارگران در برخی از کارخانه‌های فعال در این حوزه هستیم.
خبرگزاری ایسنا، منطقه آذربایجان شرقی، جهت بررسی مشکلات این صنعت، میزگردی را با حضور جمعی از فعالان صنعت قطعه سازی و اعضای خانه صنعت، معدن و تجارت استان و اتاق بازرگانی تبریز برگزار کرده وچالش‌های این صنعت را بررس کرد. محور اول: تشریح پیشینه و آخرین وضعیت صنعت قطعه سازی آذربایجان شرقی
"
محمد زیدی"، عضو کمیسیون صنعت و معدن
اتاق بازرگانی تبریز در این خصوص گفت: قطعه سازی از گذشته های دور در منطقه ما متداول بوده و ظرفیت‌های تبریز در این زمینه در دنیا مطرح بود؛ این شهر توانسته بود قابلیت‌های خود را با فاصله بسیار زیادی نسبت به سایر شهرهای بزرگ کشور به نمایش بگذارد و به همین دلیل تبریز به عنوان محل ایجاد کارخانه های تراکتورسازی و قطعه سازی تعیین شد.
وی افزود: بعد ازانقلاب بخش خصوصی به صورت فعال در تبریز وارد عرصه قطعه سازی شد وتوانست موفقیت‌‌های زیادی کسب کند.
" یونس اکبرپور پایدار"، رئیس انجمن سازندگان ماشین، مجموعه‌های صنعتی و خودرو تبریز نیز در این رابطه عنوان کرد: صنعت قطعه سازی جزو صنایع مادر است، هر کشوری که در صنعت قطعه سازی پیشرفت کرده صنعت آن کشور نقش موثری در اقتصاد کشور دارد؛ به طوریکه در خصوص کشوری که در این صنعت پیشرفته است صنعت کشتی سازی، شکلات و خودرو سازی آن نیز جایگاه ویژه‌ای دارد .
وی افزود: نگاهی که سال 74 و 75 ساپکو و مگا موتور به صنعت قطعه سازی داشتند، موجب رونق این صنعت در منطقه شد؛ صنعت قطعه سازی با احداث کارخانجات ماشین سازی و تراکتور سازی رونق بیشتر گرفت ولی پس از آن، آنطور که باید به این صنعت اهمیت داده نشد و مسئولان دیدگاه خوبی به این صنعت نداشتند؛ این امر موجب شد تا کارخانجات ما از حالت سنتی به سمت مدرن شدن، حرکت نکنند.
وی یادآور شد: برخی مشکلات از جمله تحریم ها باعث شد تا صنعت قطعه سازی نتواند ماشین آلات خود را به روز کند. وی با بیان اینکه اهتمام به تولید و اشتغال زمینه ساز توسعه صنعت است، گفت: آذربایجان شرقی قطب صنعت است، اما رکود حاکم در جامعه باعث شد صنایع مادر این استان فلج شود؛ و در وضعیت خوبی قرار نگیرد .
«بهراد فرشاد» نائب رئیس انجمن سازندگان ماشین، قطعه، مجموعه های صنعتی و خودروی تبریز اظهار کرد: لایحه قانون خودرو در سال 1371 توسط دکتر هادی نژادحسینیان، وزیر وقت صنایع سنگین دولت سازندگی به مجلس تحویل داده شد؛ پس از تصویب این لایحه که به " قانون خودرو" شهرت یافت، تحولات بزرگی در زمینه تولید خودرو و قطعات آن و همچنین نحوه ورود و تعرفه گمرکی خودرو بوقوع پیوست.
وی ادامه داد: جای خالیِ تشکل های مردم نهاد جهت سامان دهی و دفاع از حقوق فعالان این بخش از تولید، به شدت احساس می شد؛ بنابراین اولین تشکل فعالان صنعت خودروی کشور در شهر اولین ها، "تبریز" با نام "انجمن صنفی کارفرمایی ماشین سازان و قطعه سازان خودرو تبریز" تاسیس شده است.
وی اضافه کرد: در اجرای ماده 131 قانون جمهوری اسلامی ایران و به منظور حفظ حقوق، منافع مشروع و قانونی و بهبود وضع اقتصادی کارفرمایان که خود متضمن حفظ منافع جامعه نیز می باشد، انجمن صنفی کارفرمایان ماشین سازان و قطعه سازان خودرو تبریز در سال۷۳، به شماره 103 در سازمان کارو امور اجتماعی تبریز پروانه تاسیس گرفت؛ همچنین در سال ۹۲، با توجه به وجود زیر ساخت ها و پتانسیل های بالقوه و بالفعل اعضای انجمن و در راستای امکان تولید کلیه قطعات صنعتی به طور عام، نام انجمن به "انجمن سازندگان ماشین ، قطعه و مجموعه های صنعتی و خودرو تبریز" تغییر و مورد تصویب قرار گرفت.
نائب رئیس انجمن سازندگان ماشین، قطعه، مجموعه های صنعتی و خودروی تبریز با بیان اینکه این انجمن با بیش از ۱۵۰ عضو فعال در تبریز، امکان اشتغال فراوانی را فراهم کرده است، گفت: در صورت بهبود زیرساخت های تولید، پتانسیل افزایش اشتغال فراوانی در صنعت وجود دارد. "محمد علی سلطانی"، نائب رئیس خانه صنعت و معدن آذربایجان شرقی و رئیس انجمن برق الکترونیک و رایانه گفت: صنعت خودروی استان به نوعی وابسته به صنعت خودروی کشور است و قبل از انقلاب در استان ما مینی بوس و اتوبوس صادر شد و تکنولوژی کل خط تولید تراکتور به آذربایجان آمد. وی ادامه داد: بعد از انقلاب این صنایع در جهان رشد کرد ولی ما نتوانستیم کارخانه هایی قدرتمندی همانند تراکتور سازی و ماشین سازی ایجاد کنیم.
وی اضافه کرد: وقتی یک کارخانه ای مانند تراکتورسازی به سوی نابودی می‌رود، مفهوم آن اینست که هزاران کارگر که در کارخانجات دیگر قطعات مورد نیاز این کارخانه را تولید می کنند نیز بیکار می‌شوند و این یعنی فاجعه.
« علی علی‌میرزالو»، مدیر کارخانه امیرنیا و مدرس دانشگاه نیز در این خصوص گفت: ما به صنعت خودروسازی به عنوان پیکر یک انسان و به قطعات خودرو به عنوان اعضای انسان نگاه می‌کنیم و به دلیل اینکه برای جان انسان ارزش قائلیم، سعی می‌کنیم قطعه ای تولید کنیم که به حفظ جان انسان‌ها کمک کند.
وی اظهار کرد: در زمینه صنعت قطعه سازی اگر با سرعتی که در گذشته داشتیم، حرکت می‌کردیم به دلیل وجود پیشینه قوی و نیروی کار ماهر قطعا اکنون حرف زیادی برای گفتن داشتیم.
مقصود آذرنسب، مدیر ارشد تولید ریخته گری ماشین سازی تبریز نیز در این میزگرد اظهار کرد: ماشین سازی جزو اولین شرکت‌هایی است که در سطح کشور در زمینه قطعه سازی تشکیل شد و ریخته گری نیز در بدو تاسین فقط تامین قطعات ریخته ماشین سازی را برعهده داشت ولی از سال 64 که خطوط اوتوماتیک ریخته گری نصب شد، وارد فاز تولید قطعات غیر ماشین سازی شد.
وی افزود: حدود 85 درصد محصولات تولیدی ما، قطعات خودرویی بوده و سالانه حدود یک میلیون و 200 قطعه را تولید می‌کنیم.
وی اظهار کرد: پیشتر به کشورهای اروپایی صادرات داشتیم ولی به دلیل جریان های سال 90 و 91 و همچنین بحران اقتصادی اروپا، صادراتمان متوقف شد.
محور دوم: تشریح موانع پیشرفت و مشکلات اصلی که صنعت قطعه سازی با آنها مواجه است و ارائه راهکارهایی برای رفع این مشکلات
عضو کمسیون صنعت و معدن اتاق بازرگانی تبریز در ادامه با بیان اینکه اصلی ترین موانع رشد صنعت قطعه سازی در استان نگرش تنگ نظرانه و قشری مسئولان است، اظهار کرد: علارغم اینکه ظرفیت‌های بزرگی در این استان نهفته است اما صنعتگران آذربایجان شرقی از امتیازاتی که در زمینه این صنعت سایر استان ها از آن برخوردار هستند، محروم هستند.
زیدی عنوان کرد: باید مسئولان دیدگاه خود را تغییردهند تا هر فردی در تخصص و حرفه خود کاری را انجام دهد . وی با بیان اینکه مادامی که چند نرخی ارز در کشور حاکم است صنعت قطعه سازی در حاشیه می ماند، افزود: زمانی که دلار سه نرخی می شود خواسته یا ناخواسته قیمت مواد اولیه افزایش می یابد و به دنبال این موضوع قطعه سازان مجبور به واردات می شوند . عضو کمسیون صنعت و معدن اتاق تبریز با بیان اینکه در صورتی شاهد رونق صادرات و افزایش اشتغال خواهیم بود که شرایط برابری برای قطعه سازان استان با سایر کشورها ایجاد شود، گفت: در سایر کشورها زمانی که یک واحد تولیدی دچار مشکل می شود دولت ضمن اینکه بهره بانکی را پرداخت می کند، در راستای ساماندهی تولید اقدامات چشمگیری را نیز انجام می دهد در حالی که در ایران این امر برعکس است و یک واحد تولیدی مشکل دار مجبور به پرداخت بهره بانکی، جرایم دیر کرد، بیمه، دارایی و ... است؛ بنابراین همین امر باعث می شود تا صنایع ما روبه نابودی حرکت کنند .
رئیس انجمن سازندگان ماشین، مجموعه های صنعتی و خودرو تبریز نیز در این محور میزگرد با اشاره به اینکه منابع مالی یکی از اصلی ترین مشکلات قطعه سازان است، اظهار کرد: متاسفانه بخش صنعت در استان دچار روزمرگی شده که ریشه آن به علت یک سری بی برنامگی و ندانم کاری هاست.
اکبرپور پایدار افزود: تا زمانی که به تکنولوژی روز دست پیدا نکنیم قیمت تمام شده محصولات بالا می رود و نمی توانیم در صحنه رقابت جهانی حرفی برای گفتن داشته باشیم؛ به عنوان مثال فرسوده بودن ماشین آلات کارخانه ماشین سازی تبریز باعث شده نتوانیم در زمینه صادراتی حرفی برای گفتن داشته باشیم. وی با اشاره به جزیره ای عمل کردن ارگان ها، بیان کرد: تحریم های داخلی اصلی ترین دلیلی است که باعث شده وضعیت صنعت استان در حال نابودی باشد. نوسانات دلار بیشترین آسیب را به تولید وارد می کند و منجر به صدا در آمدن زنگ بحران اقتصادی در واحد های تولیدی می شود .
در ادامه «بهراد فرشاد»، عضو کمسیون صنعت اتاق بازرگانی تبریز گفت: مشکلات صنعت قطعه سازی اولویت بندی نمی شود به طوریکه مشکلات این صنعت به دو قسمت درون سازمانی و برون سازمانی تقسیم شده است که بخش برون سازمانی شامل بالا بودن نرخ تامین منابع مالی، نوسانات دلار و از سوی دیگر دست نیافتن به معنای واقعی استراتژی صنعت خودرو بوده و با تغییر دولت استراتژی جدیدی ایجاد می شود و تا زمانی که زیر مجموعه ها خود را با آن استراتژی جدید تطبیق دهند کار از کار گذشته است . فرشاد با بیان اینکه قیمت تمام شده که بالا می رود امکان صادرات دیگر وجود ندارد، عنوان کرد: صنعت با صنعت متفاوت است؛ به عنوان مثال صنعتی وجود دارد که با تخصیص یک میلیارد تومان اعتبار، می توان کل خط تولید را نوسازی کرد در حالی که د صنعت قطعه سازی با یک میلیارد تومان اعتبار هیچ اتفاقی نمی افتد؛ بنابراین باید مسئولان با نگاه تخصصی به هر رشته نگاه کنند .
نائب رئیس خانه صنعت و معدن آذربایجان شرقی نیز با بیان اینکه تحریم های داخلی بیشتر از تحریم های آمریکا به واحد های تولیدی ضربه وارد کرده است، خاطرنشان کرد: در دوران انقلاب با کمترین امکانات پشرفته ترین سیستم های جبهه را تولید می کردیم چراکه با تحریم های داخلی مواجه نبودیم اما در حال حاضر مالیات بر ارزش افزوده، جرایم بیمه و ... همچنین تصمیم های غیر تخصصی برخی مسئولان، کمر اقتصاد کشور را خم کرده است .
سلطانی با اشاره به اینکه دوگانه ای و چندگانه ای اقتصاد کشور کمر تولیدرا خم کرده است ادامه داد: در صورتی تداوم این روند علاوه بر اینکه صنعت فلج خواهد شد، بلکه بیکاری نیز درکشور حاکم می شود . همچنین در ادامه ، مدرس دانشگاه، عمده مشکلات صنعت قطعه سازی استان را سیاست های مسئولان برشمرد و گفت: اگر عشق به این کار نبود یقینا هیچ یک از صنعتگران این کار را ادامه نمی دادند و به کارهای تجاری که با راندمان بالاتر و درآمد بیشتر امکان پذیر است، به آن روی می آورند .
علی‌میرزالو افزود: عوارض مالیات بر ارزش افزوده و جرائم بانکی و بیمه تولیدکنندگان را له کرده است .
مدیر ارشد تولید ریخته گری ماشین سازی تبریز نیز در این خصوص اظهار کرد: نگرش مسئولان به صنعت آذربایجان شرقی به عنوان بچه ناتنی است؛ به عنوان مثال سالانه حدود یک میلیون و 200 هزار قطعه تولید شده از تبریز به سایر استان های کشور حمل می شود و بعد از انجام عملیات نهایی به ایران خودرو می رسد در حالی که این امکانات در تبریز فراتر است . آذر نسب با بیان اینکه ضعف مدیریتی در استان حاکم است، افزود: در تبریز هر شرکتی که به خصوصی سازی واگذار شده، تعطیل شده است. تعرفه واردات ماشین ابزار پنج درصد است؛ درحالی که تعرفه وارات خودرو 150 درصد است بنابراین از این رو نمی توانیم در صحنه رقابت حاضر شویم .
وی با اشاره به اینکه صنعت قطعه سازی استان روبه نابودی است، تصریح کرد: صنعتی بودن کشور خیری به کارخانجات مادر تبریز همانند ماشین سازی و تراکتور سازی تبریز ندارد .
محور سوم: ظرفیت موجود در این صنعت برای اشتغالزایی و میزان اشتغال فعلی در این صنعت زیدی، عضو کمسیون صنعت و معدن اتاق تبریز با اشاره به میزان اشتغال در این صنعت خاطرنشان کرد: حدود 650 کارگاه قطعه سازی با اشتغال 16 هزار نفر در استان وجود دارد که با احتساب کارخانه تراکتور سازی و ماشین سازی تبریز حدود 50 هزار نفر به صورت مستقیم در این صنعت مشغول به کار هستند .
وی بیان کرد: اگر پلان استراتژیک را در دستور کار قرار دهیم راهکار های موثری را برای رشد صنعت پیدا می کنیم؛ به عنوان مثال در چین مرکز مطالعات استراتژیک وجود دارد که در تولید سیگار برند های رقیب خود را پیدا می کنند و بعد از مطالعه متوجه می شوند صادرات سیگار در چین مقرون به صرفه نیست و به جای سیگار فندک را تولید می کنند و در حال حاضر 90 درصد فندک جهان در چین تولید می شود؛متاسفانه این روند در کشور ما وجود ندارد .
وی اضافه کرد: باتوجه به اینکه آذربایجان شرقی مرکز تولید خودروهای تجاری، لوازم خانگی، ماشین آلات کشاورزی و مسافر بری بین شهری و موتورهای دیزلی قطعات فورج است؛ متاسفانه این صنایع در حاشیه مانده و بخش دولتی هیچ گونه سرمایه گذاری هایی در این زمینه انجام نداده است . وی تصریح کرد: اگر نرخ بانکی و شرایط کاری در ایران با شرایط کاری دنیا همسان باشد و پلان استراتژیک را در اولویت کاری خود قرار دهیم؛ علاوه بر اینکه شاهد رشد صنعت قطعه سازی خواهیم بود بلکه از سویی نیز در صحنه های رقابتی حرفی برای گفتن خواهیم داشت .
همچنن در ادامه رئیس انجمن سازندگان ماشین، مجموعه های صنعتی و خودرو تبریز در این خصوص متذکر شد: اگر کارخانه ماشین سازی، ماشین ابراز خود را با به روزترین تکنولوژی تولید کند به دنبال آن سایر صنایع نیز فعال می شوند و می توان در اقتصاد جهانی حرفی برای گفتن داشته باشیم . اکبر پور پایدار عنوان کرد: چرا باید ماشین سازی و تراکتور سازی تبریز که می تواند به کل دنیا پاسخگو باشد در چنین وضعیتی قرار گیرد؟ اگر کارخانه ماشن سازی، بلبرینگ سازی و تراکتور سازی تبریز فعالیت خود را به طور کامل آغاز کند صنعت تبریز دگرگون می شود .
وی گفت: کارخانه بنیان دیزل تبریز محل تولید ماشین آلات سنگین بود نه مرکز تفریحی. خودمان با واگذاری های غیر کارشناسانه پتانسیل های خود را از بین بردیم؛ به عنوان مثال زمانی که در تبریز کارخانه ریخته گری ماشین سازی مشغول فعالیت بود سایر استان های کشور با چنین اقداماتی آشنایی نداشتند اما در حال حاضر در مرکز صنعتی مشهد سه شیفته کار می کند و صنایع مادر تبریز فلج شده است .
اکبر پور پایدار با اشاره به سایر عوامل عدم توسعه صنعت استان، افزود: توانایی های فردی در استان بسیار بالاست و این موضوع به یک معضل تبدیل شده است؛ چراکه تنها به توانایی های فردی خود تکیه کردیم. برای بالارفتن ظرفیت موجود در استان انجمن قطعه سازان تبریز اقدامات قابل توجهی انجام داده است.
فرشاد، نائب رئیس صنایع همگن متالوژی استان در این رابطه گفت: آمار گیری صحیحی از اشتغال و میزان تولید در یک واحد تولیدی وجود ندارد؛ بنابراین باید اقداماتی در این زمینه انجام گیرد تا بتوانیم میزان تولید و اشتغال را در صنایع به طور شفاف به مردم آشکار کنیم .
سلطانی، نائب رئیس خانه صنعت و معدن آذربایجان شرقی در این خصوص گفت: ظرفیت های بالقوه و بالفعلی در استان وجود دارد اما در عین حال نیز برای تولید نشدن خودرو در استان تاکید شده است؛ به طوریکه مقرر شده بود که سالانه 24 هزار خودرو در استان تولید شود که می تواند در اقتصاد استان بسیار موثر شده و برای بیش از 50 هزار نفر زینه اشتغالزایی فراهم شود؛ متاسفانه با تولید این خودرو در استان مخالفت شد و قرار است خط تولید آن در استان سمنان ایجاد شود؛ حال با چنین وضعیتی ادعا می کنیم که چرا پیشرفت نکرده ایم؟
آذرنسب، مدیر تولید کارخانه ریخته گری ماشین سازی تبریز متذکر شد: در سال 73، چهار هزار و 750 نفر پرسنل در کارخانه ماشین سازی مشغول به کار بودند که در حال حاضر کل پرسنل این کارخانه به یک هزار و 130 نفر رسیده است و این روند روز به روز بدتر خواهد شد؛ چراکه کارگاهی با اشتغال 25 نفری تعطیل شده است. وی افزود: تبریز ضمن اینکه مهد صنعت قطعه سازی است بلکه پیشتاز صنعت نیز است، گفت: اگر کارخانه تراکتور سازی و ماشین سازی تبریز با بالاترین ظرفیت فعالیت خود را آغاز کند چنیدن واحد تولیدی نیز به دنبال آن می شوند و زمینه اشتغال را برای چندین نفر نیز فراهم می کند .
محور چهارم، ظرفیت موجود برای صادرات در حوزه صنعت قطعه سازی و راهکارها برای افزیش صادرات زیدی، عضو کمسیون صنعت و معدن اتاق تبریز با بیان اینکه برای توسعه صادرات نباید سلیقه مشتری محدود شود، اظهار کرد: زمانی در دنیا ممنوع کردن واردات حاکم بود؛ در حال حاضر شرایط برای صادرات فراهم شده است؛ نیاز است شرایط برابری بین تولیدکنندگان ایجاد شود تا بتوان با سایر تولیدکنندگان رقابت کرد .
اکبرپور پایدار، رئیس انجمن سازندگان ماشین، مجموعه‌های صنعتی و خودرو تبریز در این رابطه گفت: یکی از مشکلات این صنعت، چگونگی صادرات قطعات خودرو است؛ فروسوده بودن ماشین الات و عدم شناخت بازار و رقبا اصلی ترین دلایلی است که نمی توانیم در صحنه رقابت حاضر شده و محصولات خود را صادر کنیم . وی عنوان کرد: تا زمانی که محصولات خود را با تکنولوژی روزدنیا تولید نکنیم؛ قیمت تمام شده که افزایش می یابد و از این رو صادرات نیز غیرممکن خواهد شد .
فرشاد، عضو کمسیون صنعت اتاق بازرگانی در این رابطه گفت: بحث صادرات هم با مشکل درون بنگاهی و هم با مشکل برون بنگاهی مواجه است؛ باید برای صادرات قطعات خودرو نگاه ویژه ای شود. دنیا به قیمت کیفیت و زمان تحویل محصول همزمان اهمیت می دهد و ما باید حساسیت بیشتری نسبت به این امر داشته باشیم تا بتوانیم صادرات را به نحوه احسن انجام دهیم . وی گفت: صادرات محصولات کارخانه ماشین سازی و تراکتور سازی می تواند به کل دنیا پاسخگو باشد و به دنبال آن چندین واحد تولیدی فعال شده و با بیشترین ظرفیت به تولید خود ادامه دهند .
صنعتگر حوزه قطعه سازی و مدرس دانشگاه نیز در این رابطه با بیان اینکه ظرفیت مناسبی برای صادرات در صنعت قطعه سازی وجود دارد، اظهار کرد: جزو اولین کشورهایی هستیم که سیبک را به اسپانیا صادر می کردیم ولی باید بامدرن تر کردن تکنولوژی، محصولات را تولید کنیم تا بتوان از این ظرفیت به نحوه احسن استفاده کنیم .
علی‌میرزالو عنوان کرد: زمینه برای صادرات محیا است و سرمایه گذاران علاقه مند برای صادرات هستند؛ بنابراین دولت باید با اعمال سیاست های حمایتی این فضا را بهبود بخشد و زمینه را برای صادرات فراهم کند .
مدیر ارشد تولید ریختگری کارخانه ماشین سازی تبریز هم در این خصوص گفت: در مجموعه ماشین سازی هنوز توان صادراتی وجود دارد؛ اما به دلیل اینکه تولید داخلی ما هنوز رقابت پذیر نشده و نمی تواند نیاز داخلی را تامین کند نمی توانیم در زمینه صادرات حرفی برای گفتن داشته باشیم .
آذرنسب با بیان اینکه فرسوده بودن ماشین آلات یکی از اصلی ترین موانع صادرات است، ادامه داد: خط تولید ریختگری کارخانه ماشین سازی، برای سال 1976 است در حالی که خط تولید یک شرکت دانمارکی 2016 است؛ بنابراین با این شرایط نمی توان وارد صحنه رقابت شد . سلطانی، نائب رئیس خانه صنعت و معدن آذربایجان شرقی در این خصوص اظهار کرد: امکانات بالقوه در عرصه الکترونیک استان وجود دارد و علاوه بر اینکه به ترکیه و چین صادرات انجام می شود واحد تولیدی برق الکترونیک در استان، به آمریکا دستگاه صادر می کند .
* بر اساس موارد ذکر شده از سوی دست اندرکاران صنعت قطعه سازی آذربایجان شرقی، این صنعت در صورت نگاه علمی و کارشناسانه مسئولان، می‌تواند نقش گذشته خود را ایفا کرده وحوزه اشتغال و سرمایه گذاری استان را متحول کند.
انتهای پیام
انتهای پیام خبرگزاری ایسنا، منطقه آذربایجان شرقی، جهت بررسی مشکلات این صنعت، میزگردی را با حضور جمعی از فعالان صنعت قطعه سازی و اعضای خانه صنعت، معدن و تجارت استان و اتاق بازرگانی تبریز برگزار کرده وچالش‌های این صنعت را بررس کرد. محور اول: تشریح پیشینه و آخرین وضعیت صنعت قطعه سازی آذربایجان شرقی
وی افزود: بعد ازانقلاب بخش خصوصی به صورت فعال در تبریز وارد عرصه قطعه سازی شد وتوانست موفقیت‌‌های زیادی کسب کند.
زیدی اظهار کرد: بخش خصوصی توانسته صنعت قطعه سازی را به عنوان یک صنعت مولد در امر اشتغالزایی و در اقتصاد کشور حفظ کند؛ در حالی که دولت برای صیانت از این صنعت هیچ گونه اقدامی انجام نداده است .
" یونس اکبرپور پایدار"، رئیس انجمن سازندگان ماشین، مجموعه‌های صنعتی و خودرو تبریز نیز در این رابطه عنوان کرد: صنعت قطعه سازی جزو صنایع مادر است، هر کشوری که در صنعت قطعه سازی پیشرفت کرده صنعت آن کشور نقش موثری در اقتصاد کشور دارد؛ به طوریکه در خصوص کشوری که در این صنعت پیشرفته است صنعت کشتی سازی، شکلات و خودرو سازی آن نیز جایگاه ویژه‌ای دارد .
وی افزود: نگاهی که سال 74 و 75 ساپکو و مگا موتور به صنعت قطعه سازی داشتند، موجب رونق این صنعت در منطقه شد؛ صنعت قطعه سازی با احداث کارخانجات ماشین سازی و تراکتور سازی رونق بیشتر گرفت ولی پس از آن، آنطور که باید به این صنعت اهمیت داده نشد و مسئولان دیدگاه خوبی به این صنعت نداشتند؛ این امر موجب شد تا کارخانجات ما از حالت سنتی به سمت مدرن شدن، حرکت نکنند.
وی یادآور شد: برخی مشکلات از جمله تحریم ها باعث شد تا صنعت قطعه سازی نتواند ماشین آلات خود را به روز کند. وی با بیان اینکه اهتمام به تولید و اشتغال زمینه ساز توسعه صنعت است، گفت: آذربایجان شرقی قطب صنعت است، اما رکود حاکم در جامعه باعث شد صنایع مادر این استان فلج شود؛ و در وضعیت خوبی قرار نگیرد .
«بهراد فرشاد» نائب رئیس انجمن سازندگان ماشین، قطعه، مجموعه های صنعتی و خودروی تبریز اظهار کرد: لایحه قانون خودرو در سال 1371 توسط دکتر هادی نژادحسینیان، وزیر وقت صنایع سنگین دولت سازندگی به مجلس تحویل داده شد؛ پس از تصویب این لایحه که به " قانون خودرو" شهرت یافت، تحولات بزرگی در زمینه تولید خودرو و قطعات آن و همچنین نحوه ورود و تعرفه گمرکی خودرو بوقوع پیوست.
وی ادامه داد: جای خالیِ تشکل های مردم نهاد جهت سامان دهی و دفاع از حقوق فعالان این بخش از تولید، به شدت احساس می شد؛ بنابراین اولین تشکل فعالان صنعت خودروی کشور در شهر اولین ها، "تبریز" با نام "انجمن صنفی کارفرمایی ماشین سازان و قطعه سازان خودرو تبریز" تاسیس شده است.
وی اضافه کرد: در اجرای ماده 131 قانون جمهوری اسلامی ایران و به منظور حفظ حقوق، منافع مشروع و قانونی و بهبود وضع اقتصادی کارفرمایان که خود متضمن حفظ منافع جامعه نیز می باشد، انجمن صنفی کارفرمایان ماشین سازان و قطعه سازان خودرو تبریز در سال۷۳، به شماره 103 در سازمان کارو امور اجتماعی تبریز پروانه تاسیس گرفت؛ همچنین در سال ۹۲، با توجه به وجود زیر ساخت ها و پتانسیل های بالقوه و بالفعل اعضای انجمن و در راستای امکان تولید کلیه قطعات صنعتی به طور عام، نام انجمن به "انجمن سازندگان ماشین ، قطعه و مجموعه های صنعتی و خودرو تبریز" تغییر و مورد تصویب قرار گرفت.
نائب رئیس انجمن سازندگان ماشین، قطعه، مجموعه های صنعتی و خودروی تبریز با بیان اینکه این انجمن با بیش از ۱۵۰ عضو فعال در تبریز، امکان اشتغال فراوانی را فراهم کرده است، گفت: در صورت بهبود زیرساخت های تولید، پتانسیل افزایش اشتغال فراوانی در صنعت وجود دارد. "محمد علی سلطانی"، نائب رئیس خانه صنعت و معدن آذربایجان شرقی و رئیس انجمن برق الکترونیک و رایانه گفت: صنعت خودروی استان به نوعی وابسته به صنعت خودروی کشور است و قبل از انقلاب در استان ما مینی بوس و اتوبوس صادر شد و تکنولوژی کل خط تولید تراکتور به آذربایجان آمد. وی ادامه داد: بعد از انقلاب این صنایع در جهان رشد کرد ولی ما نتوانستیم کارخانه هایی قدرتمندی همانند تراکتور سازی و ماشین سازی ایجاد کنیم.
وی اضافه کرد: وقتی یک کارخانه ای مانند تراکتورسازی به سوی نابودی می‌رود، مفهوم آن اینست که هزاران کارگر که در کارخانجات دیگر قطعات مورد نیاز این کارخانه را تولید می کنند نیز بیکار می‌شوند و این یعنی فاجعه.
« علی علی‌میرزالو»، مدیر کارخانه امیرنیا و مدرس دانشگاه نیز در این خصوص گفت: ما به صنعت خودروسازی به عنوان پیکر یک انسان و به قطعات خودرو به عنوان اعضای انسان نگاه می‌کنیم و به دلیل اینکه برای جان انسان ارزش قائلیم، سعی می‌کنیم قطعه ای تولید کنیم که به حفظ جان انسان‌ها کمک کند.
وی اظهار کرد: در زمینه صنعت قطعه سازی اگر با سرعتی که در گذشته داشتیم، حرکت می‌کردیم به دلیل وجود پیشینه قوی و نیروی کار ماهر قطعا اکنون حرف زیادی برای گفتن داشتیم.
مقصود آذرنسب، مدیر ارشد تولید ریخته گری ماشین سازی تبریز نیز در این میزگرد اظهار کرد: ماشین سازی جزو اولین شرکت‌هایی است که در سطح کشور در زمینه قطعه سازی تشکیل شد و ریخته گری نیز در بدو تاسین فقط تامین قطعات ریخته ماشین سازی را برعهده داشت ولی از سال 64 که خطوط اوتوماتیک ریخته گری نصب شد، وارد فاز تولید قطعات غیر ماشین سازی شد.
وی افزود: حدود 85 درصد محصولات تولیدی ما، قطعات خودرویی بوده و سالانه حدود یک میلیون و 200 قطعه را تولید می‌کنیم.
وی اظهار کرد: پیشتر به کشورهای اروپایی صادرات داشتیم ولی به دلیل جریان های سال 90 و 91 و همچنین بحران اقتصادی اروپا، صادراتمان متوقف شد.
محور دوم: تشریح موانع پیشرفت و مشکلات اصلی که صنعت قطعه سازی با آنها مواجه است و ارائه راهکارهایی برای رفع این مشکلات
عضو کمسیون صنعت و معدن اتاق بازرگانی تبریز در ادامه با بیان اینکه اصلی ترین موانع رشد صنعت قطعه سازی در استان نگرش تنگ نظرانه و قشری مسئولان است، اظهار کرد: علارغم اینکه ظرفیت‌های بزرگی در این استان نهفته است اما صنعتگران آذربایجان شرقی از امتیازاتی که در زمینه این صنعت سایر استان ها از آن برخوردار هستند، محروم هستند.
زیدی عنوان کرد: باید مسئولان دیدگاه خود را تغییردهند تا هر فردی در تخصص و حرفه خود کاری را انجام دهد . وی با بیان اینکه مادامی که چند نرخی ارز در کشور حاکم است صنعت قطعه سازی در حاشیه می ماند، افزود: زمانی که دلار سه نرخی می شود خواسته یا ناخواسته قیمت مواد اولیه افزایش می یابد و به دنبال این موضوع قطعه سازان مجبور به واردات می شوند . عضو کمسیون صنعت و معدن اتاق تبریز با بیان اینکه در صورتی شاهد رونق صادرات و افزایش اشتغال خواهیم بود که شرایط برابری برای قطعه سازان استان با سایر کشورها ایجاد شود، گفت: در سایر کشورها زمانی که یک واحد تولیدی دچار مشکل می شود دولت ضمن اینکه بهره بانکی را پرداخت می کند، در راستای ساماندهی تولید اقدامات چشمگیری را نیز انجام می دهد در حالی که در ایران این امر برعکس است و یک واحد تولیدی مشکل دار مجبور به پرداخت بهره بانکی، جرایم دیر کرد، بیمه، دارایی و ... است؛ بنابراین همین امر باعث می شود تا صنایع ما روبه نابودی حرکت کنند .
رئیس انجمن سازندگان ماشین، مجموعه های صنعتی و خودرو تبریز نیز در این محور میزگرد با اشاره به اینکه منابع مالی یکی از اصلی ترین مشکلات قطعه سازان است، اظهار کرد: متاسفانه بخش صنعت در استان دچار روزمرگی شده که ریشه آن به علت یک سری بی برنامگی و ندانم کاری هاست.
اکبرپور پایدار افزود: تا زمانی که به تکنولوژی روز دست پیدا نکنیم قیمت تمام شده محصولات بالا می رود و نمی توانیم در صحنه رقابت جهانی حرفی برای گفتن داشته باشیم؛ به عنوان مثال فرسوده بودن ماشین آلات کارخانه ماشین سازی تبریز باعث شده نتوانیم در زمینه صادراتی حرفی برای گفتن داشته باشیم. وی با اشاره به جزیره ای عمل کردن ارگان ها، بیان کرد: تحریم های داخلی اصلی ترین دلیلی است که باعث شده وضعیت صنعت استان در حال نابودی باشد. نوسانات دلار بیشترین آسیب را به تولید وارد می کند و منجر به صدا در آمدن زنگ بحران اقتصادی در واحد های تولیدی می شود .
در ادامه «بهراد فرشاد»، عضو کمسیون صنعت اتاق بازرگانی تبریز گفت: مشکلات صنعت قطعه سازی اولویت بندی نمی شود به طوریکه مشکلات این صنعت به دو قسمت درون سازمانی و برون سازمانی تقسیم شده است که بخش برون سازمانی شامل بالا بودن نرخ تامین منابع مالی، نوسانات دلار و از سوی دیگر دست نیافتن به معنای واقعی استراتژی صنعت خودرو بوده و با تغییر دولت استراتژی جدیدی ایجاد می شود و تا زمانی که زیر مجموعه ها خود را با آن استراتژی جدید تطبیق دهند کار از کار گذشته است . فرشاد با بیان اینکه قیمت تمام شده که بالا می رود امکان صادرات دیگر وجود ندارد، عنوان کرد: صنعت با صنعت متفاوت است؛ به عنوان مثال صنعتی وجود دارد که با تخصیص یک میلیارد تومان اعتبار، می توان کل خط تولید را نوسازی کرد در حالی که د صنعت قطعه سازی با یک میلیارد تومان اعتبار هیچ اتفاقی نمی افتد؛ بنابراین باید مسئولان با نگاه تخصصی به هر رشته نگاه کنند .
نائب رئیس خانه صنعت و معدن آذربایجان شرقی نیز با بیان اینکه تحریم های داخلی بیشتر از تحریم های آمریکا به واحد های تولیدی ضربه وارد کرده است، خاطرنشان کرد: در دوران انقلاب با کمترین امکانات پشرفته ترین سیستم های جبهه را تولید می کردیم چراکه با تحریم های داخلی مواجه نبودیم اما در حال حاضر مالیات بر ارزش افزوده، جرایم بیمه و ... همچنین تصمیم های غیر تخصصی برخی مسئولان، کمر اقتصاد کشور را خم کرده است .
سلطانی با اشاره به اینکه دوگانه ای و چندگانه ای اقتصاد کشور کمر تولیدرا خم کرده است ادامه داد: در صورتی تداوم این روند علاوه بر اینکه صنعت فلج خواهد شد، بلکه بیکاری نیز درکشور حاکم می شود . همچنین در ادامه ، مدرس دانشگاه، عمده مشکلات صنعت قطعه سازی استان را سیاست های مسئولان برشمرد و گفت: اگر عشق به این کار نبود یقینا هیچ یک از صنعتگران این کار را ادامه نمی دادند و به کارهای تجاری که با راندمان بالاتر و درآمد بیشتر امکان پذیر است، به آن روی می آورند .
علی‌میرزالو افزود: عوارض مالیات بر ارزش افزوده و جرائم بانکی و بیمه تولیدکنندگان را له کرده است .
مدیر ارشد تولید ریخته گری ماشین سازی تبریز نیز در این خصوص اظهار کرد: نگرش مسئولان به صنعت آذربایجان شرقی به عنوان بچه ناتنی است؛ به عنوان مثال سالانه حدود یک میلیون و 200 هزار قطعه تولید شده از تبریز به سایر استان های کشور حمل می شود و بعد از انجام عملیات نهایی به ایران خودرو می رسد در حالی که این امکانات در تبریز فراتر است . آذر نسب با بیان اینکه ضعف مدیریتی در استان حاکم است، افزود: در تبریز هر شرکتی که به خصوصی سازی واگذار شده، تعطیل شده است. تعرفه واردات ماشین ابزار پنج درصد است؛ درحالی که تعرفه وارات خودرو 150 درصد است بنابراین از این رو نمی توانیم در صحنه رقابت حاضر شویم .
وی با اشاره به اینکه صنعت قطعه سازی استان روبه نابودی است، تصریح کرد: صنعتی بودن کشور خیری به کارخانجات مادر تبریز همانند ماشین سازی و تراکتور سازی تبریز ندارد .
محور سوم: ظرفیت موجود در این صنعت برای اشتغالزایی و میزان اشتغال فعلی در این صنعت زیدی، عضو کمسیون صنعت و معدن اتاق تبریز با اشاره به میزان اشتغال در این صنعت خاطرنشان کرد: حدود 650 کارگاه قطعه سازی با اشتغال 16 هزار نفر در استان وجود دارد که با احتساب کارخانه تراکتور سازی و ماشین سازی تبریز حدود 50 هزار نفر به صورت مستقیم در این صنعت مشغول به کار هستند .
وی بیان کرد: اگر پلان استراتژیک را در دستور کار قرار دهیم راهکار های موثری را برای رشد صنعت پیدا می کنیم؛ به عنوان مثال در چین مرکز مطالعات استراتژیک وجود دارد که در تولید سیگار برند های رقیب خود را پیدا می کنند و بعد از مطالعه متوجه می شوند صادرات سیگار در چین مقرون به صرفه نیست و به جای سیگار فندک را تولید می کنند و در حال حاضر 90 درصد فندک جهان در چین تولید می شود؛متاسفانه این روند در کشور ما وجود ندارد .
وی اضافه کرد: باتوجه به اینکه آذربایجان شرقی مرکز تولید خودروهای تجاری، لوازم خانگی، ماشین آلات کشاورزی و مسافر بری بین شهری و موتورهای دیزلی قطعات فورج است؛ متاسفانه این صنایع در حاشیه مانده و بخش دولتی هیچ گونه سرمایه گذاری هایی در این زمینه انجام نداده است . وی تصریح کرد: اگر نرخ بانکی و شرایط کاری در ایران با شرایط کاری دنیا همسان باشد و پلان استراتژیک را در اولویت کاری خود قرار دهیم؛ علاوه بر اینکه شاهد رشد صنعت قطعه سازی خواهیم بود بلکه از سویی نیز در صحنه های رقابتی حرفی برای گفتن خواهیم داشت .
همچنن در ادامه رئیس انجمن سازندگان ماشین، مجموعه های صنعتی و خودرو تبریز در این خصوص متذکر شد: اگر کارخانه ماشین سازی، ماشین ابراز خود را با به روزترین تکنولوژی تولید کند به دنبال آن سایر صنایع نیز فعال می شوند و می توان در اقتصاد جهانی حرفی برای گفتن داشته باشیم . اکبر پور پایدار عنوان کرد: چرا باید ماشین سازی و تراکتور سازی تبریز که می تواند به کل دنیا پاسخگو باشد در چنین وضعیتی قرار گیرد؟ اگر کارخانه ماشن سازی، بلبرینگ سازی و تراکتور سازی تبریز فعالیت خود را به طور کامل آغاز کند صنعت تبریز دگرگون می شود .
وی گفت: کارخانه بنیان دیزل تبریز محل تولید ماشین آلات سنگین بود نه مرکز تفریحی. خودمان با واگذاری های غیر کارشناسانه پتانسیل های خود را از بین بردیم؛ به عنوان مثال زمانی که در تبریز کارخانه ریخته گری ماشین سازی مشغول فعالیت بود سایر استان های کشور با چنین اقداماتی آشنایی نداشتند اما در حال حاضر در مرکز صنعتی مشهد سه شیفته کار می کند و صنایع مادر تبریز فلج شده است .
اکبر پور پایدار با اشاره به سایر عوامل عدم توسعه صنعت استان، افزود: توانایی های فردی در استان بسیار بالاست و این موضوع به یک معضل تبدیل شده است؛ چراکه تنها به توانایی های فردی خود تکیه کردیم. برای بالارفتن ظرفیت موجود در استان انجمن قطعه سازان تبریز اقدامات قابل توجهی انجام داده است.
فرشاد، نائب رئیس صنایع همگن متالوژی استان در این رابطه گفت: آمار گیری صحیحی از اشتغال و میزان تولید در یک واحد تولیدی وجود ندارد؛ بنابراین باید اقداماتی در این زمینه انجام گیرد تا بتوانیم میزان تولید و اشتغال را در صنایع به طور شفاف به مردم آشکار کنیم .
سلطانی، نائب رئیس خانه صنعت و معدن آذربایجان شرقی در این خصوص گفت: ظرفیت های بالقوه و بالفعلی در استان وجود دارد اما در عین حال نیز برای تولید نشدن خودرو در استان تاکید شده است؛ به طوریکه مقرر شده بود که سالانه 24 هزار خودرو در استان تولید شود که می تواند در اقتصاد استان بسیار موثر شده و برای بیش از 50 هزار نفر زینه اشتغالزایی فراهم شود؛ متاسفانه با تولید این خودرو در استان مخالفت شد و قرار است خط تولید آن در استان سمنان ایجاد شود؛ حال با چنین وضعیتی ادعا می کنیم که چرا پیشرفت نکرده ایم؟
آذرنسب، مدیر تولید کارخانه ریخته گری ماشین سازی تبریز متذکر شد: در سال 73، چهار هزار و 750 نفر پرسنل در کارخانه ماشین سازی مشغول به کار بودند که در حال حاضر کل پرسنل این کارخانه به یک هزار و 130 نفر رسیده است و این روند روز به روز بدتر خواهد شد؛ چراکه کارگاهی با اشتغال 25 نفری تعطیل شده است. وی افزود: تبریز ضمن اینکه مهد صنعت قطعه سازی است بلکه پیشتاز صنعت نیز است، گفت: اگر کارخانه تراکتور سازی و ماشین سازی تبریز با بالاترین ظرفیت فعالیت خود را آغاز کند چنیدن واحد تولیدی نیز به دنبال آن می شوند و زمینه اشتغال را برای چندین نفر نیز فراهم می کند .
محور چهارم، ظرفیت موجود برای صادرات در حوزه صنعت قطعه سازی و راهکارها برای افزیش صادرات زیدی، عضو کمسیون صنعت و معدن اتاق تبریز با بیان اینکه برای توسعه صادرات نباید سلیقه مشتری محدود شود، اظهار کرد: زمانی در دنیا ممنوع کردن واردات حاکم بود؛ در حال حاضر شرایط برای صادرات فراهم شده است؛ نیاز است شرایط برابری بین تولیدکنندگان ایجاد شود تا بتوان با سایر تولیدکنندگان رقابت کرد .
اکبرپور پایدار، رئیس انجمن سازندگان ماشین، مجموعه‌های صنعتی و خودرو تبریز در این رابطه گفت: یکی از مشکلات این صنعت، چگونگی صادرات قطعات خودرو است؛ فروسوده بودن ماشین الات و عدم شناخت بازار و رقبا اصلی ترین دلایلی است که نمی توانیم در صحنه رقابت حاضر شده و محصولات خود را صادر کنیم . وی عنوان کرد: تا زمانی که محصولات خود را با تکنولوژی روزدنیا تولید نکنیم؛ قیمت تمام شده که افزایش می یابد و از این رو صادرات نیز غیرممکن خواهد شد .
فرشاد، عضو کمسیون صنعت اتاق بازرگانی در این رابطه گفت: بحث صادرات هم با مشکل درون بنگاهی و هم با مشکل برون بنگاهی مواجه است؛ باید برای صادرات قطعات خودرو نگاه ویژه ای شود. دنیا به قیمت کیفیت و زمان تحویل محصول همزمان اهمیت می دهد و ما باید حساسیت بیشتری نسبت به این امر داشته باشیم تا بتوانیم صادرات را به نحوه احسن انجام دهیم . وی گفت: صادرات محصولات کارخانه ماشین سازی و تراکتور سازی می تواند به کل دنیا پاسخگو باشد و به دنبال آن چندین واحد تولیدی فعال شده و با بیشترین ظرفیت به تولید خود ادامه دهند .
صنعتگر حوزه قطعه سازی و مدرس دانشگاه نیز در این رابطه با بیان اینکه ظرفیت مناسبی برای صادرات در صنعت قطعه سازی وجود دارد، اظهار کرد: جزو اولین کشورهایی هستیم که سیبک را به اسپانیا صادر می کردیم ولی باید بامدرن تر کردن تکنولوژی، محصولات را تولید کنیم تا بتوان از این ظرفیت به نحوه احسن استفاده کنیم .
علی‌میرزالو عنوان کرد: زمینه برای صادرات محیا است و سرمایه گذاران علاقه مند برای صادرات هستند؛ بنابراین دولت باید با اعمال سیاست های حمایتی این فضا را بهبود بخشد و زمینه را برای صادرات فراهم کند .
مدیر ارشد تولید ریختگری کارخانه ماشین سازی تبریز هم در این خصوص گفت: در مجموعه ماشین سازی هنوز توان صادراتی وجود دارد؛ اما به دلیل اینکه تولید داخلی ما هنوز رقابت پذیر نشده و نمی تواند نیاز داخلی را تامین کند نمی توانیم در زمینه صادرات حرفی برای گفتن داشته باشیم .
آذرنسب با بیان اینکه فرسوده بودن ماشین آلات یکی از اصلی ترین موانع صادرات است، ادامه داد: خط تولید ریختگری کارخانه ماشین سازی، برای سال 1976 است در حالی که خط تولید یک شرکت دانمارکی 2016 است؛ بنابراین با این شرایط نمی توان وارد صحنه رقابت شد . سلطانی، نائب رئیس خانه صنعت و معدن آذربایجان شرقی در این خصوص اظهار کرد: امکانات بالقوه در عرصه الکترونیک استان وجود دارد و علاوه بر اینکه به ترکیه و چین صادرات انجام می شود واحد تولیدی برق الکترونیک در استان، به آمریکا دستگاه صادر می کند .
* بر اساس موارد ذکر شده از سوی دست اندرکاران صنعت قطعه سازی آذربایجان شرقی، این صنعت در صورت نگاه علمی و کارشناسانه مسئولان، می‌تواند نقش گذشته خود را ایفا کرده وحوزه اشتغال و سرمایه گذاری استان را متحول کند.
انتهای پیام
کپی شد
