سؤال:[شما امریکا را در حقیقت شدیداً ناراحت کرده‏اید و یا به زانو درآورده‏اید. از لحاظ اخلاقی توهین به آنها کرده‏اید. آیا زیادتر از این تا به کجا می‏خواهید بروید؟ به کجا بسط می‏شود؟ آیا داخل جنگ می‏شوید؟]

جواب:بسم‏اللّه‏ الرحمن الرحیم. ما اول باید حساب ملت امریکا را از دولت امریکا جدا کنیم. ما به هیچ وجه مقابل با ملت امریکا نیستیم. آقای کارتر است که به این ناراحتی دامن می‏زند از طریق جنگ اعصاب و ممکن است به دخالت نظامی منجر شود. و ما به هیچ وجه ملت امریکا را تحقیر نکرده‏ایم.

آقای کارتر است که دشمن ما و ملت را که غارتگر ما و ملت است نگه داشته[1]و در دنیا برخلاف واقع هیاهو بپا کرده است. جوانان ما جاسوسان را نگه‏داشته‏اند تا ثابت کنند اینها چکاره‏اند.

ــ[افکار عمومی امریکا ضربه خورده و گفته می‏شود کارتر انتخاب دیگری جز جنگ ندارد. و حتی از بمباران قم و گروگانگیری امام صحبت است. حضرتعالی چه فکر می‏کنید؟]

ــاما راجع به ضربه به افکار عمومی امریکا، این اشتباه است. مسائل پیش عموم مردم نیست، زیرا دولت امریکا نمی‏گذارد اخبار صحیح به آنها برسد. فقط این رویدادها به یک گروه معدودی رسیده است. ممکن است آن عده‏ای که طرفدار کارتر هستند یا جزو دستگاه او هستند یک ناراحتیهایی پیدا کنند. لکن ملت امریکا این طور نیستند. ما این حرفها را زیاد شنیده‏ایم.

شاه سابق اگر یک کاری می‏کرد که ملت مخالف آن بود می‏گفت که ملت همه موافق‏اند. حالا هم همینطور است.

آقای کارتر پیش ملتش مطرود دارد می‏شود و آقای کارتر باید کاری غیر از ریاست جمهوری پیدا کند. چون به طوری که معلوم می‏شود نمی‏تواند ریاست کند. کسی که اعصابش ضعیف است و برای یک امر جزئی هیاهو راه می‏اندازد، قابل این نیست که رئیس جمهور امریکا شود و به ملت امریکا حکومت کند.

ــ[رؤسای دولتهایی که در تونس جمع بودند، به نفع ایران موضع نگرفتند. ـ منظور کشورهای عربی است ـ چگونه می‏توانید روی همبستگی اعراب حساب کنید؟]

ــما امیدواریم همانطوری که ملتهای عرب با ما موافق‏اند، دولتهای عرب هم با ما موافق باشند. و دولتهای عرب اگر به مسائل ایران توجه کنند که چه بوده و ما چه می‏خواهیم، ما آزادی از همه قید و بندهایی که تا حالا گرفتارش بودیم می‏خواهیم.

ما می‏خواهیم مستقل باشیم و منافع ممالک اسلامی به جیب دیگران نرود. این چیزی نیست که با ما مخالفت کنند. ممکن است بعضی از رؤسای مسلمین هم روی اشتباهات و تبلیغاتی که برایشان شده، یک اشتباهاتی کنند. لکن من امیدوارم که آنها از اشتباه بیرون بیایند و همۀ ممالک اسلامی با هم متحد بشوند و حساب خودشان را از حساب ابرقدرتهایی که می‏خواهند آنها را بچاپند، جدا کنند.

ــ[شما موضع دانشجویان ایرانی[2]را تأیید کردید. آیا نگهداری گروگانها با قوانین اسلامی مطابقتدارد. حتی در موقع جنگ؟]

ــآنچه من به شما گفتم مثل اینکه اشتباه به شما رسیده و شاید باز این اشتباه را دستگاههای تبلیغات صهیونیستی کرده باشند. آنچه من گفتم این بود که ما نمی‏توانیم ملتی را که این قدر از امریکا ضربه دیده، چنانچه امریکا شاه را نگه دارد و این امر طولانی شود یا بخواهد مملکت ما را بمباران کند، ما نمی‏توانیم جوانان را کنترل کنیم. مردم ما پنجاه سال
ضربه خورده‏اند، از قدرتها، من‏جمله امریکا. حالا هم بخواهد امریکا قوای نظامی بیاورد یا بمباران کند جایی را قبل از اینکه خیال این مطلب بشود و حرکتی برای این معنا بشود، ممکن است که جوانهای ما آنجاها را خودشان به هم بزنند. من این طور گفتم. نه اینکه ما ابتدائاً این کار را می‏کنیم. الآن هم آنها در کمال خوشی و آسایش هستند و تبلیغات آقای کارتر برخلاف این است، لکن واقع این است. من فرستادم تحقیق کردم. به گروگانها هیچ صدمه‏ای نرسیده است.

و اسلام با همۀ مردم دنیا می‏خواهد با خوبی رفتار کند. بله، اسلام با کسانی که توطئه‏گر هستند و بخواهند برخلاف مصالح مسلمین و مصالح بشر عملی بکنند با آنها هم سختگیری می‏کند.

ــ[دربارۀ بحران کنونی ایران چه فکر می‏کنید؟]

ــبحران کنونی ایران یک بحرانی نیست که ما از آن خوفی داشته باشیم. اما راجع به اینکه یک وقتی جنگی پیش می‏آید، ولو اینکه یک مطلبی است از شیخ‏الرئیس بوعلی سینا نقل می‏کنند که گفته است من از گاو می‏ترسم برای اینکه اسلحه دارد، عقل ندارد. حال این ابرقدرتها اسلحه دارند، مع‏الأسف عقل ندارند. و آقای کارتر هم ثابت کرد این مطلب را. مع‏ذلک نخواهند گذاشت چنین کاری بکنند. ملتها و دولتهای بزرگ نمی‏گذارند که چنین جنگی پیش بیاید. جنگ پیش آمدن معنایش جنگ جهانی سوم است و همین ابرقدرتها از این جنگ می‏ترسند. ما ابداً از این مسائل ترسی نداریم برای اینکه وضعمان این است که می‏بینید. وضع ملتمان این است که می‏بینید.

ما قائلیم که اگر از این عالم رفتیم، به جای بهتری منتقل می‏شویم. اگر کسی از یک عالم بدی به یک جای خوبی برود، از چه می‏ترسد؟ ما هیچ ترسی نداریم. آنها باید بترسند که خیال می‏کنند عالم دیگری نیست. یا ظالم هستند و از رفتن به آن عالم ترس دارند.

ما نه از آن بحران اقتصادی می‏ترسیم، نه از جهات دیگر. و ما بنا گذاشتیم که خودمان بکاریم و خودمان هم زراعت را برداریم و محصولش را هم خودمان بخوریم و به کسی
راه ندهیم تا بیاید منافعمان را ببرد. بنابراین بحرانی برای ما نیست. اروپا از این مسائل و بحرانها می‏ترسد. و او هم حق دارد که بترسد و جلوگیری کند از این مسائل. دولت فرانسه جلوگیری کند و سایر دولتها جلوگیری کنند و کارتر را سر عقل بیاورند که مجرم ما را به دست ما بدهد، همه مسائل حل می‏شود.

ــ[روحانیت شیعه همیشه در رأس مبارزات بوده است، ولی آیا این هم صحیح است که روحانیت که در جهان به این پیچیدگی قادر به ادارۀ مملکت نبوده، در کارهای تکنیکی از غیر روحانی استفاده نکنیم؟]

ــاین هم جزو تبلیغات سوئی است که بر ضد روحانیت می‏شود. آیا آقای کارتر که رئیس جمهور است همه کارها را خودش در امریکا انجام می‏دهد؟ نه، افرادی را وامی‏دارد که کارها را انجام دهند. روحانیت نمی‏خواهد خودش کارخانه راه بیندازد یا طیاره ببرد. اینهایی که می‏گویند روحانیت باید دخالت نداشته باشد، نمی‏فهمند. یا می‏فهمند و مردم را اغفال می‏کنند. این اشتباه است. روحانیت نظارت بر اوضاع دارد. کارها دست کارشناسهای غیر روحانی است. روحانیون نظارتی بر امور دارند که غلطکاری نشود. یک وقت کودتا نشود، یک وقت ظلم به مردم نشود. روحانیت می‏خواهد جلو غارتگری و ستم و دزدی را بگیرد.

ــ[سؤال آخرم این است، این مشکل به نظر می‏رسد که امریکا بتواند شاه را پس بدهد و اگر این راه حل نباشد، چه راه‏حلی به نظر شما می‏رسد؟]

ــما سؤال می‏کنیم که چرا نمی‏تواند؟ به چیزی که موافق همۀ قوانین بین‏المللی است، در همۀ قوانین است که اگر کسی به ملتی ظلم کرده، مال ملت را خورده است، مجرم است، باید بیاید در همان محل محاکمه شود.

آقای کارتر در این مورد لج کرده. معلوم می‏شود ایشان یک آدم لجوجی هست یا اینکه نمی‏خواهد واقعیت مسائل را ادراک کند. مملکت خودش و مملکت دیگران و مملکتهای عالم را به آتش می‏کشد که یک نفر آدم را آنجا چون رفیق و دوست سابقش بوده و جیبش را پرکرده، حالا دلش نمی‏خواهد او بیاید اینجا و محاکمه شود و مبادا معلوم شود که جیب آقای کارتر هم پر شده است و ما از او مطالبه کنیم. این یک مسئله‏ای
نیست که نتواند. اگر بخواهد روی قواعد عمل کند، می‏تواند و کسی جلوی او را نمی‏گیرد. حتی همۀ مملکت خودش هم از او تشکر می‏کنند که آن بساط را به هم زده و اگر چنانچه شاه را پس ندهند، هرچه می‏خواهد پیش آید ما پافشاری می‏کنیم و از هیچ چیز نمی‏ترسیم. شیخ‏الرئیس ولو این کلمه را گفته لکن ما نمی‏ترسیم از این اسلحه‏ای که دست بیعقل است. ما نمی‏ترسیم، برای اینکه ما نمی‏خواهیم به این عالم خیلی عشق داشته باشیم. برای اینکه این عالم چیزی ندارد. اینجا جز گرسنگی خوردن، ظلم کشیدن، توسری خوردن از قدرتهای بزرگ چیزی برای ملت ما نمانده است که بترسیم یا ملت ما بترسند. ما تا همه جا حاضریم برای این امر.