بسم اللّه‏ الرحمن الرحیم

برتری تزکیۀ نفس بر علم و حکمت

این آیه‏ای که این آقا خواندند و آن آیه‏ای که آن بانو خواندند از آیاتی است که در بیان آن طولانی می‏شود صحبت کرد. لکن من یک نکته‏ای را عرض می‏کنم و چون وقت نیست و من هم خیلی حال ندارم، می‏گذرم. فرموده است:لَقَدْ مَنَّ اللّه‏ُ عَلَی الْمُؤمِنینَ إِذْ بَعَثَ فَیهِمْ رَسُولاً مِنْ أَنْفُسِهِمْ یَتْلُوا عَلَیْهِمْ آیاتِهِ و یُزَکِّیهِمْ و یُعَلِّمُهُمُ الْکِتابَ وَالْحِکْمَةَ[1]خداوند به مؤمنین منّت گذاشته است که از خودشان یک کسی را فرستاده است که آیات الهی را به آنها تلاوت کند، و تلاوت آیات برای تزکیه و تعلیم کتاب و حکمت است. «تزکیه» را مقدم ذکر فرموده است، معلوم می‏شود که تزکیۀ نفس بالاتر از علم و حکمت است و همین‏طور هم هست یک ملت چنانچه افرادش تزکیه شده باشند، تربیت شده باشند، این ملت پیشرو است.

نفوس تزکیه نشده منشأ گرفتاریها

تمام گرفتاریهایی که برای ملت‏ها هست برای این است که تزکیه در کار نبوده است. چنانچه سران قوم، آنهایی که کشور را اداره می‏کنند، تزکیه شده بودند، نفسشان تزکیه شده بود، تربیت شده بود، این گرفتاریها برای ملت ما پیش نمی‏آمد. نه آن گرفتاریها برای ملت پیش می‏آمد و نه آن گرفتاریها برای خودشان. منشأ تمام این گرفتاریها، در همه جا،
این است که آنهایی که متکفّل امور ملت هستند تزکیه نشده‏اند. یک نفر آدمی که تزکیه نشده، سلطه بر یک ملت پیدا بکند، اینهمه گرفتاریهایی که در طول پنجاه و چند سال برای ملت ما پیش آمد، اینهمه گرفتاریها را ایجاد می‏کند. آن کسی که به یک ملتی سلطه دارد، به یک ملتی حکومت دارد، این چنانچه عدالت‏پرور باشد، دستگاه او عدالت‏پرور خواهد شد؛ قشرهایی که به او مرتبط هستند قهراً به عدالت گرایش پیدا می‏کنند؛ تمام اداراتی که تابع آن مملکت است، تابع آن حکومت است، خواه ناخواه به عدالت گرایش پیدا می‏کند. عدالت گسترده می‏شود. در صورتی که یک نفر که به مردم حکومت می‏کند مزکّی باشد و تزکیه شده باشد. اگر همۀ ملت تزکیه بشوند، همین دنیا بهشت آنهاست؛ تمام گرفتاریها از بین می‏رود. از آن طرف، از باب اینکه حکومتهایی که در رژیم طاغوتی بر مردم حکومت کردند حکومتهایی بودند که تزکیه نشده بودند وقتی حکومت تزکیه نشد، شخص اول یک مملکتی به حسب حکومت تزکیه نشد، اخلاقش مزکّی نباشد، عقاید تزکیه شده نباشد، اعمال، اعمال مزکّی نباشد، همین یک نفر یک مملکت را به هلاکت می‏کشاند. چنانچه شما دیدید سرچشمه می‏گرفت از رضاخان تمام مفاسد و تمام قشرهایی که دوروبَر او جمع شده بودند از خودش بودند. در پاریس که بودیم، یک نفر ـ که حالا یادم نیست کی بود ـ آمد پیش من نقل کرد از یکی دیگر که او گفت که اگر پنج نفر آدم فاسد در ایران پیدا بشود؛ این محمدرضا هر پنج تا را انگشت رویش می‏گذارد و جلبش می‏کند! آن اشخاصی که مزکّی نیستند با تزکیه شده‏ها سرو کار ندارند؛ نمی‏روند سراغ اشخاص امین. آدمی که خودش امین نیست جنس خودش را طالب است؛ می‏رود سراغ اشخاصی که نظیر خودش باشند، چنانچه اشخاص امین باشند، آنها می‏روند سراغ پیدا کردن اشخاصی که همجنس خودش باشند. و لهذا از حکومتها سرچشمه می‏گیرد مفاسد و سرچشمه می‏گیرد مصالح. حکومتِ عدل، تمام مصالح کشور را تأمین می‏کند به اندازۀ قدرت. و حکومت ظلم، تمام بدبختیها را برای یک ملتی ایجاد می‏کند. لهذا در آیۀ شریفه تزکیه را مقدّم ذکر کرده‏اند بر «تعلیم» کتاب و حکمت، بلکه تعلیم کتاب و حکمت مقدمۀ تزکیه است.

وظیفۀ مادران در راستای وظیفۀ انبیا

انبیا آمده‏اند که انسان درست کنند، انبیا مأمورند که افراد را ـ افرادی که بشر هستند و از همین با حیوانات فرق ندارند ـ آمده‏اند که اینها را انسان کنند؛ تزکیه کنند، مزکّی کنند؛ پاکیزه کنند. شغل انبیا همین است و باید شغل مادرها همین باشد نسبت به بچه‏هایی که در دامنشان هست. بچه‏ها را از آن اول که در دامنشان هست تزکیه کنند. آنها با اخلاق خوب، با اعمال خوب در آنجا بچه‏ها بهتر تربیت می‏شوند. در دامن مادر، بچه‏ها بهتر تربیت می‏شوند تا در پیش استاد. آن علاقه‏ای که بچه به مادر دارد به هیچ کس ندارد. و آن چیزی که در بچگی از مادر می‏شنود یا می‏بیند، آن نقش می‏بندد در قلبش؛ و تا آخر همراهش هست. مادرها باید توجه به این معنا بکنند که این بچه‏ها را خوب تربیت کنند، مزکّی تربیت کنند؛ یک مدرسۀ علمی ـ ایمانی باشد دامنهایشان، و این یک مطلب بسیار بزرگی است که از مادرها می‏آید. و از کس دیگر نمی‏آید. آنقدری که بچه از مادر چیز می‏شنود از پدر نمی‏شنود. آنقدری که اخلاق مادر تأثیر دارد در بچۀ کوچولوی نورس و به او منتقل می‏شود از دیگران نمی‏شود، مادرها مبدأ خیراتند و اگر خدای نخواسته مادری باشد که بچه را بد تربیت کند، مبدأ شرورند.

تأثیر تربیت مادر

یک مادر ممکن است که بچه را تربیت کند و خوب تربیت کند، و آن یک بچه یک امت را نجات بدهد و ممکن است که بد تربیت کند و موجب هلاکت یک امت بشود. مع‏الأسف در این طول سلطنت، اینها کوشش کردند که مادرها را از بچه‏ها جدا کنند. به مادرها تزریق کردند که بچه‏داری چیزی نیست، شما توی ادارات بروید. جدا کردند این بچه‏های معصوم را که باید تربیت بشوند از دامنهای مادر و بردند در پرورشگاهها و جاهای دیگر و اشخاص اجنبی، اشخاص غیر رحیم، آنها را تربیت می‏کردند، تربیت فاسد. بچه‏ایی که از مادرش جدا شد پیش هر که باشد عقده پیدا می‏کند، عقده که پیدا کرد، مبدأ بسیاری از مفاسد می‏شود. بسیاری از این قتلهایی که واقع می‏شود روی عقده‏هایی است که پیدا می‏شود، و عقده‏ها بسیاری‏اش از این پیدا می‏شود که مادر از
اولاد جدا باشد. او در یک جای دیگر؛ و او در یک جای دیگر، بچۀ کوچولو به مادر احتیاج دارد. مادر یک شغلی دارد که همان شغل انبیاست، این شغل بزرگ انبیا را در نظر مادرها کوچک کردند. اینکه اصلاً انبیا آمده‏اند، خدای تبارک و تعالی منت گذاشته است بر مردم به اینکه پیغمبر فرستاده است از خود مردم، تا اینکه تزکیه بکند بچه‏های مردم را. شغل انبیا این است که مردم را تزکیه بکنند، آدم بکنند، این همینی است که مادر باید بکند، همینی است که معلم باید بکند، همینی است که دانشگاهها باید بکنند، از دامن مادر شروع می‏شود، تا برود به مدارس و به دانشگاهها و به جاهای دیگر. چنانچه از دامن مادر که شروع شد خوب شروع شد، بچه را خوب تربیت کردند، آنکه تحویل داد به دبستان دبستان خوب تربیت کرد. آنکه تحویل داد به دبیرستان آنجا هم همین‏طور، آنکه به دانشگاه یا به مدارس علمی دیگر آنها هم خوب، یکوقت در یک برهه از زمان می‏بینید که جوانها همه خوب از کار در می‏آیند؛ یک مملکت را به خوبی می‏کشند.

ضرورت تحول تربیت طاغوتی به تربیت انسانی ـ اسلامی

و جدیت کرد این رژیم خائن سابق به اینکه با همۀ جهات، با همۀ قدرت، مبارزه با تزکیه بکند نگذارد جوانهای ما صحیح بار بیایند. در تهران می‏گویند که در آن زمان، در آن‏وقت ـ ان‏شاءاللّه‏ حالا دیگر نیست ـ شراب فروشیها بیشتر بوده از کتاب فروشیها! می‏دانید که چقدر مراکز فساد درست کرده بودند، مراکزی که باید آموزشی باشد به فساد کشیده بودند؛ مثل سینما، مثل رادیو، مثل مطبوعات. با تمام قوا کوشیدند که نگذارند رشد انسانی پیدا کنند جوانهای ما، باید این نسل متحول بشود.

باید این تربیتهای طاغوتی متحول بشود به تربیتهای انسانی ـ اسلامی. و امید است که از دامن مادرها شروع بشود، و به دانشگاه و بالاتر ختم بشود و مدارس ما هم همین‏طور. سعادت یک ملت به این است که سران آن ملت، کسانی که مقدرات آن ملت به دستشان است، مزکّی باشند؛ تزکیه شده باشند.خداوند ان‏شاءاللّه‏ همۀ شما را به راه راست خودش هدایت کند، و همۀ ما را خدمتگزار به اسلام و به مسلمین قرار بدهد.

والسلام علیکم و رحمة‏اللّه‏