بسم اللّه‏ الرحمن الرحیم

رژیم سلطنتی مخالف با حقوق بشر

... اینها همه در سایۀ حکومت عدل، خوب اداره می‏شود و به طور شایسته عمل می‏شود. و اگر سرانشان حزب حاکمۀ فاسد باشد، این فساد سرایت می‏کند به همۀ اقشار کشور. شما ملاحظه کردید که یک شخص فاسد که در این مملکت حکومت کرد و طی 38 سال[1]سلطه بر مردم این مملکت پیدا کرد، آن هم سلطۀ غیرقانونی، چه فسادها کرد. این اصل رژیم سلطنتی مخالف با حقوق بشر است. برای اینکه ما فرض هم بکنیم که همۀ ملت جمع بشوند و رژیم سلطنتی را رأی بدهند، البته ملت حق دارد که رژیمی را اختیار کند لکن ملت حق ندارد که رژیمی را برای آینده‏ها اختیار کند. یعنی امروز همۀ مقدرات مملکت به دست خود مردم باید اداره بشود. مردم حق دارند که یک نفری را به عنوان سلطان، به عنوان رئیس جمهور، به هر عنوانی انتخاب کنند. این صحیح است. خود مردم به اختیار خودشان این کار را کردند. لکن آیا مردم حق دارند که الآن برای طبقات بعد، برای فرزندان، فرزندانِ فرزندان، الآن تکلیف معین کنند؟ هیچ همچو حقی برای هیچ کس نیست. شما خودتان به حَسَب حقوق بشر، خود شما باید بر مقدرات خودتان حکومت کنید، بر مقدرات خودتان دست داشته باشید؛ اما شما بر مقدرات یک کشور دیگر نمی‏توانید، بر مقدرات یک ملت دیگر نمی‏توانید، بر مقدرات آنهایی که نیامدند
هم نمی‏توانید شما دخالت کنید. حقی نیست برایتان. بنابراین سلطنت به این معنا که ارثی باشد و پشت در پشتْ سلطان باشد یک کسی، قانونی نیست و مخالف حقوق بشر است.

سلسلۀ پهلوی، رژیمی غیر قانونی

ما فرض می‏کنیم که رضاشاهْ اول که آمد ـ ما غَمْضِ عین می‏کنیم از همۀ چیزهایی که می‏دانیم ـ ما فرض می‏کنیم که رضاشاه اول که آمد، مورد استقبال مردم[واقع]شد و همه قبولش کردند. بسیار خوب، خود رضاشاه را در پنجاه و چند سال پیش از این مردم قبول کردند؛ الآن افراد این مملکت اشخاصی هستند که غیر آن اشخاصی هستند که در آن وقت بودند. آنها در آن زمان افراد این مملکت بودند، حق داشتند که برای خودشان یک کسی را انتخاب کنند؛ لکن انتخاب پسر او را، اگر فرض کنید کردند، انتخاب پسر او را برای ما، که در این زمان زندگی می‏کنیم، حقی از برای پدران ما نبوده است که همچو انتخابی را بکنند. بنابراین ما بر فرض اینکه آمدن رضاشاه را به استقبال مردم قائل بشویم، خود او درست می‏شود لکن پسر او غیرقانونی است. در صورتی که همه می‏دانید که از اولْ این بنا در این سلسله غیرقانونی بود. از اول مجلس مؤسسانی که اینها درست کردند با زور و سرنیزه بود. از اول وکلایی که اینها ایجاد کردند با انتصاب بود نه انتخاب مردم. مردم هیچ اطلاعی از این معانی نداشتند، و اگر داشتند نمی‏توانستند نفس بکشند. بنابراین اساس این حکومت اساس ظلم بود و سلطه‏اش سلطۀ باطل بود. از اول سلطۀ باطل آنها داشتند بر کشور ما. و در عین حال که سلطۀ باطل بود، کارها هم همه از روی خیانت و جنایت بود. الآن وقتی که شما مملکت خودتان را ملاحظه می‏کنید، هر جا که بروید در هر مؤسسه‏ای که دست بگذارید، یک مؤسسۀ خراب می‏بینید. فرهنگ شما یک فرهنگ استعماری است، یک فرهنگ صحیح نیست. ارتش تحت حمایت مستشاران امریکا و تحت تربیت آنها بود. زراعت ما را بکلی از بین بردند، صنعت ما را از بین بردند. با اسم «تمدن بزرگ» بکلی خراب کردند این مملکت را، و بازار درست کردند برای کشورهای بزرگ ـ خصوصاً برای امریکا. بنابراین فسادهایی که الآن در مملکت پیدا شده
است، این آشفتگیهایی که الآن در مملکت هست، این محتاج به یک کمک همگانی است.

تربیت و تعلیم همه جانبۀ دانش‏آموزان

البته شما، متصدیان مدرسۀ «علوی»، از قراری که تا حالا به من گفته‏اند ـ من خودم کاری به کار این امور ندارم لکن از قراری که من شنیدم ـ بسیار خوب عمل کردید. بچه‏های ما را خوب تربیت کردید. فقط یک نکته بوده است که اشکال داشتم، و آن نکته را از این به بعد شما مورد نظرتان باشد؛ و آن اینکه بچه‏های ما در هر زمانی موافق آن زمان باید تربیت بشوند.

در روایات هم هست که بچه‏هاتان را تربیت کنید به غیر آن طوری که خودتان هستید،[2]برای زمان آتیه. برای اینکه اینها در زمان آتیه باید دست به کار مملکت و کشور بشوند. شما بچه‏ها را از سیاست، از اینطور چیزها دور نگه ندارید. دور نگه داشتن بچه‏ها از سیاست اساس این می‏شود که وقتی وارد در اجتماع شدند، مثل یک آدم کوری وارد اجتماع بشوند. خود اشخاصی که می‏خواهند بعد در این مملکت در این کشور زندگی بکنند و مقدرات این مملکت دستشان باشد، آنها باید آگاه باشند از همۀ خدعه‏هایی که کرده‏اند، از همۀ کارهایی که استعمار کرده، از همۀ عقب نگهداریهایی که به دست اینها واقع شده، اینها باید به دست شما و به تعلیم شما به آنها گفته بشود. آنها را وارد کنید در مسائل روز. آنها مطلع باشند از مسائل روز. اگر خدای نخواسته در این[مورد]قصور بشود یکوقت می‏بینید که چهره‏های منحرف که وارد در مسائل روز هستند غلبه می‏کنند بر چهرۀ حق که وارد به مسائل روز نیست. تربیت و تعلیمْ همه جانبه باید باشد؛ یعنی آن مقداری که کشور احتیاج به آن دارد، انسان احتیاج به آن دارد، خود شخص احتیاج به آن دارد، باید تعلیم و تربیت در آنجا به همۀ ابعاد باشد.

جامعیت اسلام

اسلام ـ اگر مطالعاتی دارید و ان‏شاءاللّه‏ دارید در اسلام و در قرآن ـ اسلام فقط عبادت نیست؛ فقط تعلیم و تعلم عبادی و امثال اینها نیست. اسلامْ سیاست است. اسلام از سیاست دور نیست. اسلام، یک مملکت، یک حکومت بزرگ به وجود آورده است؛ یک مملکت بزرگ به وجود آورده است. اسلام یک رژیم است، یک رژیم سیاسی است. منتها سایر رژیمها از بسیاری از امور غافل بودند، و اسلام از هیچ چیز غافل نیست. یعنی اسلام انسان را تربیت می‏کند به همۀ ابعادی که انسان دارد: بُعد مادی دارد راجع به بُعد مادی تصرفاتی دارد، بُعد معنوی دارد راجع به معنویات صحبت دارد. بالاتر از آن دارد؛ بالاتر از این صحبت دارد: یعنی از آن وقتی که ازدواج حاصل نشده بین پدر و مادر، اسلام برای ساختن انسان دستور دارد چه زنی را انتخاب کند، چه مردی را آن زن انتخاب کند، وضع اخلاقی‏اش چه جور باشد، وضع دیانتش چه جور باشد. یک نفر زارع وقتی می‏خواهد یک زراعتی بکند و یک تخمی را در یک زمینی کشت بکند، این زمین را باید ملاحظه بکند، آن چیزهایی که موجب تربیت این است باید ملاحظه بکند، این چیزهایی که وقتی ظهور پیدا کرد، باید آنها را ملاحظه کند که چه چیز مفید با این است، چه چیزهایی مخالف با این است، از آن رد بکند؛ باید همین طور مواظبت کند تا وقتی که رشد کرد و به ثمر رسید.

شیوۀ انسان‏سازی در اسلام

اسلام همین معامله را با افراد انسان کرده است. یعنی معاملۀ یک نفر زارع که می‏خواهد یک کِشتی بکند و می‏خواهد از آن استفاده بکند. از قبل از اینکه کشت بشود دستور دارد پدر و مادر چه جور باید باشند، یعنی ازدواج چه جور باید باشد. این برای این است که ملاحظۀ عاقبت این امر را کرده است که اگر[یکی از]پدر و مادر مثلاً اخلاقش فاسد باشد، اعمالش اعمال غیر انسانی باشد، این بچه‏هایی که پیدا می‏شود به واسطۀ وراثتی که هست در کار اینها هم در او تأثیر دارد؛ ولهذا مثل یک کشتکار بسیار
دقیق، بسیار دلسوز، اسلام به نوع انسان مراعات کرده است. و از آن اول تا زمانی که ازدواج می‏شود؛ ازدواج که شد، چه تربیتی در ازدواج است. بعد در قضیۀ لقاح چه جور آداب؛ آداب بسیار در آنجا هست. بعد در زمان حمل آداب بسیار در آنجا هست. بعد در زمانِ ـ عرض می‏کنم ـ رضاع آداب بسیاری در آنجا هست. بعد در دامن مادر آدابی هست. بعد در ظل پدر آدابی هست. بعد در مدرسه آدابی هست. بعد در اجتماع آدابی هست. این بچه را از آن وقتی که باز به دنیا نیامده مراعات کرده تا برسد به مرتبۀ عالی. و برای همۀ اینها دستور دارد. و سایر رژیمهای عالَم، سایر دولتهایی که در عالم هست، به اینها اصلش کاری ندارد. آنها فقط یک کاری دارند و آن این است که این اجتماع مثلاً به نفع خودشان یک آرامشی پیدا کند تا چپاول کنند مردم را! یا آنی هم که بسیار خوب و عادل است کاری به این مسائل ندارد؛ فقط راجع به این[کار]دارد که مسائل اجتماعی خودش را مثلاً یک قدری تصحیح بکند. اما بچه باید چه جور باشد تا آخر، تربیت باید چه جور باشد تا آخر، زمان حمل و زمان رضاع، اصلاً مطرح نیست در سایر رژیمها.

اسلام یک همچو چیزی است که وقتی که انسان بزرگ شد، معاشرت خودش با برادرش، معاشرت خودش با پدر و مادرش، معاشرت پدر و مادر با پسر، معاشرت این دوتا با همسایه‏ها، معاشرت اینها با همشهریها، معاشرت اینها با همدینها، اینها با خارجیها، همۀ اینها در اسلام هست. و اسلام حکومتی است که یک جنبه‏اش حکومت سیاسی است، و یک جنبه‏اش حکومت معنوی. یعنی دو طرف دارد انسان، دو وضع دارد انسان، دو رو دارد انسان: یک روی مادی[که]اسلام در این روی مادی در همۀ جهاتش احکام دارد؛ یک روی معنوی، که اصلاً مطرح نیست در رژیمها که انسان را تربیتهای معنوی و تهذیبی بکند تا برسد به مرتبه‏ای که دیگر هیچ کس نمی‏داند الاّ اللّه‏. تا آنجا اسلام همین طور کشیده دست مردم را گرفته و برده است تا برساند به ملکوت اعلا. سایر رژیمها اینطور نیستند.

تز استعماری «جدایی دین از سیاست»

مقصود من این بود که قضیۀ سیاست یک مطلبی نیست که در اسلام مطرح نباشد. این
معنایی که دین از سیاست جداست، مطلبی است که استعماریها انداخته‏اند در دهن مردم و می‏خواهند به واسطۀ این، دو فرقه را از هم جدا کنند؛ یعنی آنهایی که عالِم دینی هستند علی_' حده‏شان کنند؛ و اینهایی که غیر عالِم دینی هستند علی_' حده‏شان کنند. سیاسیون را از سایر مردم جدا بکنند تا استفاده‏هایشان را بکنند. اگر این قوا با هم مجتمع بشوند، آنها می‏دانند که با اجتماع قوا نمی‏توانند منافعی را که می‏خواهند ببرند؛ ولهذا دامن به این تفرقه‏ها زده‏اند زیاد. اول همین معنا که دین از سیاست جداست. قبل از این معنا، اصلش دین افیون است! دین افیون مردم است! آخوندها درباری هستند! جدا کردند اصلاً؛ دین را در نظر مردم متزلزل کردند.

پیامبران از اقشار محروم جامعه

در صورتی که کسی اگر ملاحظه کرده باشد اینهایی که ادیان را در دنیا آورده‏اند، حضرت ابراهیم ـ سلام‏اللّه‏ علیه ـ حضرت موسی ـ سلام‏اللّه‏ علیه ـ حضرت رسول ـ صلی‏اللّه‏ علیه و آله ـ اینها ببینیم از چه طایفه‏ای بودند، چکاره بودند؟ آیا اینها را[مثلاً]حضرت موسی را فرعون روی کار آورده است؟! یا حضرت موسی یک شبانی بوده، از اینجا رفته سراغ فرعون؟ حضرت موسی رفته و فرعون را خواسته بکوبد و فرعونیتِ او را از دستش بگیرد؟ یا فرعون او را برده پیش خودش تا اینکه مردم را خواب بکند؟! حضرت موسی مردم را آگاه کرد و بیدار کرد، و با آن بیداری به فرعون حمله کرد و آن کارهایی که کرد. خود پیغمبر ما؛... هم شبانی کرده است هم از همین تودۀ مردم، از همین تودۀ طبقۀ سه بوده است. و از اول که قیام کرده بر ضد قلدرها، بر ضد دیکتاتورها ـ که در آن زمان در جزیرة‏العرب عبارت از قریش بودند و یک طوایف دیگر ـ بر ضد آنها قیام کرده؛ نه اینکه آنها این را آوردند روی کار تا مردم را اغفال کنند! این مردم را آگاه کرده و رفته سراغ آنها.

مبارزۀ پیامبر اسلام با سرمایه‏دارها

اگر کسی تاریخ اسلام را بداند، از آن وقتی که ایشان به مدینه رفتند یک عده‏ای از
همین مسلمانها دور ایشان جمع شدند. یک عده‏ای از این، همین طبقۀ صالح، دور ایشان جمع شدند. این[ها]بی‏چیز بودند. یک صُفه مسجد رسول‏اللّه‏ ـ آن هم نه این صفه‏ها بوده که شما دیدید ـ یک جایی بوده است که از گِل درست کرده بود؛ عدۀ زیادی از آنهایی که اصحاب پیغمبر بودند، طرفداران پیغمبر بودند، آنجا می‏خوابیدند. هیچ اصلاً منزل نداشتند. خود پیغمبر منزلش آن اتاقهایی بود که با گِل درست کرده بودند. آن هم نه یک معماری،... یک[اتاق گلی]بوده است. مع ذلک پیغمبر همین طبقۀ سه را، همین مستضعفین را جمع کرد و جنگها را با اینها شروع کرد برخلاف سرمایه‏دارها و برخلاف قلدرها و برخلاف شتردارها و برخلاف قافله‏دارها و برخلاف اینها. دائماً جنگ اینها با این دسته بوده.

بنابراین، این یک اغفال بوده است که[مطرح]کرده‏اند که دین از سیاست جداست. سیاست غیر از این است که یک مملکتداری به طرز صحیح عاقلانه و موافق با همۀ روابط و ضوابط که در اسلام بوده است[انجام گیرد]؟ اسلام حکومتش سرتاسرِ ـ تقریباً ـ آسیا را گرفته بوده، مع ذلک به ما می‏گویند که دین از سیاست جداست![در صورتی که]همانهایی که امر دین با آنها بود، همانها امر سیاست را داشتند. حضرت امیر، هم مسئله می‏گفت هم احکام می‏گفت[و]هم شمشیر در دستش بود و جنگ می‏کرد. خود رسول‏اللّه‏، هم قرآن آورد هم حدید را آورد؛ و شمشیر را وارد کرد و آورد و با مخالفین جنگ کرد، و آنها را تابع خودش کرد. این یک مسئله‏ای است که باید خیلی مراعات بکنند.

لزوم تربیت دانش‏آموزان به مسائل عبادی و سیاسی

آقایان که تربیت بچه‏ها را می‏کنند؛ مسائل سیاسی روز را هم به آنها تعلیم بکنند. نمی‏گویم همۀ آن[مسائل سیاسی]باشد. همه چیز باید باشد. یک بچه که از یک مدرسه بیرون می‏آید باید هم مسائل دینی‏اش را بداند، مسائل نماز و روزه‏اش را بداند، هم تربیتهای علمی بشود مطابق هر سیستمی که هست، و هم تربیت سیاسی بشود. این معنا را
البته یک خرده‏گیری می‏کردند بر مدرسۀ شما، که ان‏شاءاللّه‏ امیدوارم از حالا به بعد که یک قدری آزادی پیدا بشود، با آزادی همۀ کارها را انجام بدهید. و این چیزی که بر عهدۀ شماست، و آن تربیت انسان است، و از اَهَم مسائل است تربیت انسان که به عهدۀ شما هم یک مقداری‏اش هست، آن را به طور صحیح و به طور خوب عمل بفرمایید.

تودیع و تشکر

ضمناً باید این[را]هم عرض کنم که ما در مدرسۀ «علوی» وارد شدیم و آنجا را بگویم غصب کردیم! یا اینکه میهمان آقایان شدیم. و من به مجرد اینکه روز تحصیل آمد، گفتم این افراد را جمع کنند و بروند و من هم بروم جای دیگر. بعد آمدند گفتند ـ از خود آقایان که متصدیان امور مدرسه هستند ـ تقاضا کردند که «شما اگر رفتنِتان خیلی طولانی نیست از اینجا به جای دیگر نروید، از اینجا بروید به قم، این برای ما مثلاً خیلی پشتوانه‏ای است»؛ از این جهت ما اطاعت امرشان را کردیم. و من تا سه ـ چهار ـ پنج روز دیگر ان‏شاءاللّه‏ رفع زحمت می‏کنم، و شما را به خدا می‏سپارم. و از خدای تبارک و تعالی تأیید و پیروزی شما را می‏خواهم. امیدوار بودم و من احتمال می‏دادم که آقای...[3]هم باشند روز پنجشنبه که نتوانستند بیایند. من از اول ایشان را می‏شناسم و ایشان از دوستان قدیمی من هستند. و من توفیق ایشان را از خدای تبارک می‏خواهم.