سؤال:[ممکن است لطفاً احساسات و عقاید خود را دربارۀ وقایع اخیر سیاسی در ایران شرح دهید؟ نظر شما دربارۀ دولت تازۀ منصوب شدۀ بختیار چیست؟]

جواب:مقاومت مردم ایران در دنیا بی‏نظیر است. مردم ایران برای از بین بردن استبدادِ جهنمی چنان دلاورانه مبارزه کردند که موجب حیرت غرب و شرق شد؛ مبارزات خونینی که بالاخره به استقلال و آزادی منجر خواهد شد. مردم ایران خواستار برچیده شدن سلطنت دودمان پهلوی و نظام شاهنشاهی و ایجاد یک جمهوری اسلامی هستند. دولت اخیر به هیچ وجه قانونیت ندارد. چون از مجلسی رأی اعتماد می‏گیرد که هرگز ملت ایران در آن نماینده ندارد. من بارها گفته‏ام که هر حکومتی با بودن شاه محکوم است.

ــ[گزارش شده است که آقای بختیار فاصله‏اش را از شما حفظ کرده است و پشتوانۀ شما را برای دولت جدیدش نطلبیده است. تاکنون اظهارات او به رهبران مذهبی ایران عمدتاً این پشتگرمی را داده است که ایران به اسرائیل دیگر نفت نخواهد فروخت. شما موقعیت او یا دولتش را نسبت به خودتان و دیگر رهبران مذهبی که ممکن است نظرات شما را در نظر نگیرند چگونه در نظر می‏گیرید؟]

ــمن و تمام مردم ایران دولت جدید را محکوم کرده‏ایم. آزادیهای سطحی و ندادن نفت به اسرائیل، برای انحراف اذهان از مادۀ فساد که شاه و رژیم شاهنشاهی است می‏باشد. این حکومت[1]چون مردم از آن پشتیبانی نمی‏کنند نمی‏تواند دوام بیاورد.

ــ[اگر درست فهمیده باشم شما و پیروانتان طرفدار رفتن شاه هستید و تنها آیندۀ ایران را در سایۀ بازگشت کامل حکومت الهی می‏بینید، یعنی «جمهوری اسلامی» که به وسیلۀ رهبر مذهبی اداره می‏شود. آیا شما
به طور ایده‏آل می‏گویید که شما باید جایگزین شاه در رأس مملکت شوید و ایران در زمینه‏های انسانیتری اداره گردد و به وسیلۀ اصول اسلامی هدایت شود؟]

ــمن و سایر روحانیون در حکومت، پستی را اشغال نمی‏کنیم. وظیفۀ روحانیون ارشاد دولتهاست. و اما ما خواستار برکناری شاه هستیم و می‏خواهیم حکومت عدل اسلامی را جایگزین این نظام فاسد گردانیم و پیروزی از آن ماست.

ــ[حتی اگر شما اصول چنین حکومتی را پذیرفته باشید، نمی‏توان گفت که مسائلی در داخل نیروی مخالف فعلی با چنین برداشتی از حکومت به وجود خواهد آمد؟ این واقعیت دانسته‏ای است که آیت‏اللّه‏ شریعتمداری علی‏رغم شما نشان می‏دهد که دنباله‏رو این اعتقاد است که شاه باید با موقعیت مشروط، بر طبق قانون اساسی و مشروطۀ سلطنتی باشد؛ و بارها گفته است که شاه باید باشد و سلطنت کند. و این نشان می‏دهد که شما شاه را نمی‏خواهید و او طرفدار شاه است.]

ــشاه برای ابقای خود دست به تبلیغات در شرق و غرب زده است ولی دیگر سودی ندارد. ملت غیور و شجاع ایران، او و دار و دسته‏اش را شکست خواهند داد. مردم شاه را نمی‏خواهند و او را یک جنایتکار و یک خائن می‏دانند؛ و هیچ کس نمی‏تواند با این خواست مخالفت کند. تاریخ در آیندۀ نزدیک نشان می‏دهد که خواست ملت و خدا بر تمام خواستها حاکم است.

ــ[فرض کنیم شما موفق شدید بر شاه غلبه کنید؛ و همچنین موفق شدید که نیروی مخالف کنونی را متحد کنید. زودرس‏ترین سیاستهای اصلی اقتصادی و سیاسی شما چه خواهد بود؟]

ــما خواستار یک اقتصاد سالم و غیروابسته هستیم. شاه اقتصاد ایران را فلج کرده است و همۀ مخازن ما را در اختیار شرق و غرب ـ بخصوص امریکا قرار داده است. ما با این مبارزه کرده و هرگز اجازه نمی‏دهیم تا هستی ما را غارت کنند. ما در تمام زمینه‏های اقتصادی یک انقلاب واقعی خواهیم کرد. امر کشاورزی در حکومت ما از اولویت خاصی برخوردار است؛ برای اینکه شاه با اصلاحات ارضی امریکایی خود، کشاورزی ما را نابود کرد. در زمینۀ صنعت، با ایجاد صنایع مادر، از صنایع مونتاژ جلوگیری به عمل می‏آوریم. ایران کشوری مستقل است و دارای سیاستی مستقل. دست شرق و غرب را از
وطن خود کوتاه می‏کنیم. تمام وابستگیهای سیاسی را از بین می‏بریم و مردم را بر سرنوشت‏شان حاکم می‏گردانیم و مردم را که بیش از پنجاه سال است از همه‏گونه حقی در ایران محروم بوده‏اند آزاد می‏گردانیم تا با کمال آزادگی به خواستهای مشروع خود برسند. ولی منکر این معنی نیستیم که پس از پیروزی، با بحرانهای شدید اقتصادی مواجه خواهیم بود. ولی به امید خدا شکستهای اقتصادی دوران پهلوی را جبران خواهیم کرد.

ــ[آیا تغییر بنیادی در جهت رشد اخیر اقتصادی ایران دیده خواهد شد؟ آیا تغییری نسبت به موقعیت کمپانیهای نفتی بزرگ خارجی خواهد بود؟]

ــتغییرات اساسی نسبت به کمپانیهای نفتی را باید متخصصین به عهده بگیرند. آنچه می‏توانم بگویم این است که تمام قراردادهایی که به ضرر ملت ایران است، چون از طرف شاه مخلوع و دولت غاصب و غیرقانونی صورت گرفته است، مورد قبول ما نخواهد بود.

ــ[آیا برگشت بیشتری به اقتصاد بازاری خواهد بود؟ یکی از بحرانهای کنونی در ایران رد سیاست اقتصادی وابستۀ کنونی است ـ وابسته به سرمایه‏داران غربی ـ که مخالف بازرگانان سنتی ایران است.]

ــاقتصاد ما یک اقتصاد مستقل و سالم و ملی است، براساس تأمین اساسیترین نیازهای مردم محروم و ستمدیدۀ ایران، نه فقط یک اقتصاد مصرفی.

ــ[آیا شما فکر می‏کنید که بزودی یک هرج و مرج اقتصادی در مملکت خواهد بود؟ حالا که پمپهای نفت بسته شده است و نان کمیاب گردیده ـ زیرا سوخت برای تنورها کم است ـ چه فکر می‏کنید؟ اولین اقدام در ایران چه باید باشد؟]

ــبا بودن شاه هرگز نفت به خارج صادر نخواهد شد. من هیأتی را برای رسیدگی مصرف داخلی اعزام کرده‏ام تا سوخت داخلی را تأمین کنند.[2]ولی تا رفتن شاه، اعتصاب شرکت نفت به حال خود خواهد بود. اشکالاتی که در کمبود نفت برای داخل ایجاد شده است بزودی برطرف خواهد شد.

ــ[آیا شما یک مخالفتی را عنوان می‏کنید که نمونۀ یک دولت سوسیالیستی برای ایران است یا دولت شما اصالت انسانی خواهد داشت برپایۀ اصول مذهبی؟]

ــدولت ما دولتی است اسلامی که قوانین اسلامی را به اجرا درمی‏آورد. قوانین اسلام قوانین انسان ساز است و انسان را در مقام انسانی به اوج خود خواهد رساند و جوابگوی نیازهای مادی نیز خواهد بود.

ــ[اگر فرض شود که شما در رأس دولت قرار بگیرید، روابط خود را با غرب چگونه پیش‏بینی می‏کنید؟]

ــمن در حکومت آینده نقش هدایت را دارم. غرب و شرق برای ما فرقی ندارد. اصلْ منافع ملت ایران است که باید به بهترین وجه رعایت شود. اگر غرب و شرق احترامات لازمه را نسبت به ملت ایران رعایت نمایند ما هم به همان گونه با آنان رفتار خواهیم کرد.

ــ[آیا تغییری در اتحاد شما با امریکا رخ خواهد داد؟]

ــما با ملت امریکا روابط دوستانه داریم و با دولت امریکا روابطی برقرار می‏کنیم که به نفع ملت ایران باشد.

ــ[آیا تغییری در سیاست ارتش اتفاق خواهد افتاد؟ آیا ایران دیگر تسلیحات پیچیده نخواهد خرید؟ آنچه که تاکنون با پول نفت می‏خریده است؟]

ــهرگز! ارتش ایران هیچ گاه احتیاج به اسلحه‏های کنونی ندارد. مستشاران نظامی امریکایی بر ارتش ایران سیطره دارند. ما ارتشی مستقل تشکیل خواهیم داد و زوایدی را که به درد ارتش و مملکت و مردم ایران نمی‏خورد حذف خواهیم نمود. ما نفت را به هر کشوری که صلاح دانستیم می‏فروشیم و در مقابل پول می‏گیریم نه اسلحه‏هایی که اصلاً به درد ارتش ما نمی‏خورد و ارتش را دربست در اختیار بیگانه قرار دهد.

ــ[آیا فکر می‏کنید این تغییرات در روابط شما با سایر کشورهای عضو اوپک اثر نخواهد گذاشت؟]

ــمتخصصین صالح، جریانات مربوط به اوپک را مورد مطالعه قرار خواهند داد و بعد تصمیم لازم را اتخاذ خواهند نمود. ما گول نامها و عناوین را نمی‏خوریم. هر چه به نفع ملت است آن دنبال می‏شود.

ــ[آیا هیچ شانسی هست که ایران جدید تحت الهام رهبری شما نظری به شوروی برای موازنۀ با امریکا
افکند؟]

ــهرگز! ما ایرانی مستقل بنا خواهیم کرد که از زیر یوغ امریکا و شوروی بیرون آید. شوروی اکنون گاز ایران را می‏برد و امریکا نفت را. ما هرگز اجازه نمی‏دهیم که این دو ابرقدرت بر ایران سیطره پیدا کنند.

ــ[آیا هیچ نظری راجع به حمایت بیدریغ امریکا از شاه دارید؟ آیا شما تماماً دخالت امریکا را در ایران رد خواهید کرد؟ آیا شما در عوض کردن شاه به عنوان یک رئیس مملکت موفق خواهید شد؟]

ــامریکا تا حال از شاه دفاع کرده است و به همین جهت دشمن شمارۀ یک ملت ایران است. ما دخالت امریکا را در ایران محکوم می‏کنیم. امریکا برای اینکه در ایران پایگاه داشته باشد و منابع ما را به یغما ببرد هیچ کس را بهتر از شاه ندارد تا آنچه را که امریکا می‏خواهد، بکند؛ و به همین دلیل است که از شاه دفاع می‏کند. ما به امید خدا ایران را مستقل خواهیم کرد. ملت ایران با مجاهدتهای بیدریغ خود و کشته دادنهای بیشمار خود بالاخره شاه را از ایران بیرون می‏کند و نظام شاهنشاهی را برچیده و حکومت عدل اسلامی را جایگزین آن خواهد کرد.

ــ[دولت شما با مخالفانی از ارتش ایران که همواره شاه را کمک کرده‏اند چگونه معامله خواهد کرد؟]

ــآن عده از ارتشیانی که از شاه پشتیبانی کرده و دست به کشتار مردم بی‏پناه ایران زده‏اند محاکمه شده و به جزای اعمال خود خواهند رسید.

ــ[اگر فرض شود دولت شما یا هر دولتی برخوردار از حمایت شما بر سر کار آید، آیا هیچ اختناق سیاسی وجود نخواهد داشت؟ ساواک چه خواهد شد؟]

ــهرگز! آزادی به همه کس، تا آنجا که به ضرر ملت ایران نباشد داده خواهد شد و هیچ گونه اختناق برای مردم نخواهد بود. ساواک را منحل می‏کنیم.

ــ[شما و پیروانتان چه می‏خواهید انجام دهید؟ آیا یک کودتای نظامی در ایران؟ آیا فکر می‏کنید کسانی مانند سرهنگ خسروداد[3]بتواند یک کودتای نظامی انجام دهند، چنانچه شایع بوده است؟]

ــمن کراراً گفته‏ام و نوشته‏ام که ما بعد از بیرون کردن شاه و دودمانش ـ البته این در صورتی است که شاه به دست مردم نیفتد و الاّ او را در دادگاه آزاد محاکمه کرده و به سزای اعمالش می‏رسانیم ـ و برچیدن رژیم شاهنشاهی، یک حکومت جمهوری اسلامی را به آرای عمومی می‏گذاریم. در این حکومتْ ایران آزاد خواهد شد و استقلال واقعی خود را به دست خواهد آورد؛ استقلال سیاسی، نظامی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی. در این حکومت همه آزادند تا اظهار عقیده کنند. مردم ایران از وابستگی به اجنبی و استبداد داخلی به جان آمده‏اند و برای تحقق استقلال واقعی، خود را بی‏محابا جلوی گلوله قرار می‏دهند. در کجای دنیا مردمی مثل مردم ایران می‏توان سراغ داد که برای احقاق حق خود با دست خالی به جنگ امریکا، شوروی، انگلیس و سایر کشورهای طرفدار شاه برود. حال خوب فهمیدید که چه می‏خواهم بگویم. البته برای همۀ مردم جهان و حتی سیاسیون ایران سخت است قبول این معنا که چگونه بدون اتکا به شرق و غرب می‏خواهید پیروز شوید. و به همه و حتی سیاسیون ایران ـ که همگی گفتند و می‏گویند شاه را اگر بتوانیم بیرون کنیم، با رژیم نمی‏شود مخالفت کرد، و به من همگی بدون استثنا می‏گویند که اولاً دست از مخالفت با رژیم شاهنشاهی بردار، مخالفت با رژیم غیرممکن است ـ من همان حرفی را که به آنها زدم به شما هم صریحاً می‏گویم که به امید خدا پیروزی نزدیک است؛ من شاه را بیرون می‏کنم، رژیم شاهنشاهی را از بن خواهم کند و جمهوری اسلامی را جایگزین آن خواهم کرد. و اما کودتای نظامی در مقابل این ملت؛ نه! به هیچ وجه اینگونه معانی مطرح نیست. اما کودتای نظامی به نفع شاه اگر صورت گیرد دردی را دوا نمی‏کند؛ چرا که امروزه مردم در چنین کودتایی به سر می‏برند و با این وصف مقاومت کرده‏اند. باز می‏گویم راهی جز برکناری شاه و برچیده شدن نظام شاهنشاهی باقی نمانده است.